Je antwoord op die vraag maakt veel verschil. Daar kom ik steeds meer achter. Mensen van de straat houden die vraag scherp.

Ik sta bij het toilet in de Vlotkerk waar we dak- en thuislozen een onthaal bieden. Beetje oog in het zeil houden. Een gast moet wel erg lang wachten op een andere gast die tijd neemt om zich te wassen. Hinderlijk? Begrijpelijk? Scheelt er iets? Een andere gast gaat binnen en maant hem aan om voort te doen. ‘Ik ken hem goed’, zegt hij, ‘hij zal naar mij luisteren’. Ahmed, heet deze man. (Fictieve naam.) Uit Egypte. ‘Hij is al tien, vijftien jaar mijn vriend’, vertelt hij verder. ‘Vroeger zo’n levendige jongen. Ik neem hem altijd mee, uit de problemen, geef hem koffie of een broek of schoenen. Nu, de laatste vijf jaar of zo, ik weet het niet, iets in zijn hoofd, hij is nu langzaam, slaapt veel, gaat niet goed.’ Ik prijs hem dat hij toch vrienden blijft. ‘Dat is toch normaal’, zegt hij. Zijn makker sloft naar de koffie, hij en ik zetten ons ergens om onze babbel voort te zetten.

‘Je moet niemand veroordelen’, begint hij. ‘Je weet niet wat iemand heeft meegemaakt en wat er in zijn hoofd is. Iedereen is belangrijk. Zelfs politieke partijen, ze moeten er allemaal zijn. Ze zijn als puzzelstukken, enkel samen is het verhaal compleet. De één zegt dit, de ander dat, en het moet allemaal gezegd worden.’ Zo’n ruime kijk kom ik zelden tegen, reageer ik. Het wordt een lang gesprek, waarbij de ene na de andere levenswijsheid uit zijn mond komt. Inzichten waar mensen soms in een heel leven niet toe komen. Over tevreden zijn met wat je hebt. Over het ongeluk van rijkdom. Over doorzetten, ook als je je doel niet dichterbij ziet komen. Over content zijn met jezelf, maar ook geen dikke nek kweken. ‘Dat is toch normaal’. Een zinnetje dat ik meestal hoor van mensen die ik bewonder.

Ik weet niets van deze man. Hij vertelt me geen details over zijn leven. Al zijn wijsheden zullen lange verhalen in zich meedragen, omzwervingen misschien, met vallen en opstaan. En met helpen opstaan wie naast je valt.

Zou het kunnen zijn dat een wijze blik op het leven alles te maken heeft met oog hebben voor wie naast je leeft?