De ene jongere is de andere niet. En je ziet het echt niet aan de buitenkant. Er lopen in deze stad veel studenten rond. De sociale richtingen doen het goed en tonen een diverse populatie. Ik heb al veel stagiairs mogen meemaken en begeleid, telkens opnieuw jonge mensen vol talenten, gevormd door hun eigen leven en gedreven om zich te geven voor anderen. Ze trekken zich het lot van die anderen oprecht aan en beseffen hun bevoorrechte leven in contrast met dat van leeftijdsgenoten op de vlucht. Als je het bestuur van stad, land en Europa aan hen zou geven, [...]

Bijbelbabbel. Maandelijks iets om naar uit te kijken. Tien heel verschillende mensen rond de tafel met koffie en koekskes, met hun eigen verhalen, en dan dat bijbelverhaal van de maand op die tafel. We sluiten dat samenzijn altijd af met een tekstje. Ik heb er vaak verschillende bij, in afwachting van hoe het gesprek die dag verloopt. Vandaag is het de parabel van de ijsblokken geworden. Over twee blokken ijs in een koele verhouding tot elkaar omdat eerst de ànder zou moeten ontdooien, en die dus alsmaar ijziger worden. Maar dan is er de zon en ondanks zichzelf vervloeien ze [...]

Gisteren was het Internationale Dag van de Vrijwilliger. Dat is het eigenlijk elke dag, want haal vrijwilligersinzet weg en de samenleving stort in en wordt een koud systeem. Wat is er mooier dan je uit vrije wil inzetten met jouw talenten en mogelijkheden op manieren die professionelen niet kunnen waarmaken omdat ze beperkt zijn in opdracht en tijd. Vrijwilligers zijn even divers als de mensheid zelf. In wat ze kunnen, wat ze doen, waarom ze het doen, hoe intens of losjes. Ook vrijwilligerswerk zelf evolueert: van jarenlange engagementen en uit liefdadige motivatie naar korter en meer met het oog op [...]

Hoe weet je of je goed bezig bent? Wat betekent ‘goed’? Volgens wie? Volgens welke criteria? Lastige vragen zijn dit, die je niet uit de weg kunt gaan als je met mensen omgaat. Maar ‘goed’ in het omgaan met mensen is niet meetbaar. Er worden pogingen gedaan om het wel meetbaar te maken, via registratie en kwaliteitseisen. Daar kan de nobele bedoeling achter zitten om diensten en rechten eerlijk te verdelen. En om jezelf te evalueren. Evalueren zit in onze westerse samenleving ingebakken, al van de kleuterschool af. En dat maakt dat we ons vaak en snel tekort voelen schieten. [...]

Als er mij één ding verschillende keren is opgevallen de laatste tijd, dan is dat dit. Hoe krachtig het werkt om simpelweg een stoel te nemen en bij iemand te komen zitten. En te luisteren naar wat er dan komt. Wat het doet om met dat simpele gebaar te tonen: ik zie je, ik heb tijd en aandacht voor je. Voor jou ja. En zie maar wat je kwijt wilt. Ik ben er. Dat simpele gebaar maakt verhalen los. Deze boodschap zonder woorden: ik loop niet weg, ik ben niet gejaagd, ik vind jou belangrijk. We zeggen wel 's: "Het [...]

Maandelijkse Bijbelbabbel. Vervolgverhaal over de mensheid met haar herhaaldelijke slingerbewegingen tussen goed en kwaad, tussen nieuw en verval, tussen puur en uitwas en weer terug. Dat doet je nadenken. Die Bijbel gaat dus ook over vandaag. Wat kunnen we daarmee? Heeft het zin om tegen het kwaad in te gaan als dat zo sterk lijkt? Kun je iets nieuws beginnen, als je alleen maar slechte voorbeelden hebt, om je heen en in je voorgeslacht? We lezen over iemand die het aandurft. Radicaal zelfs. We denken daar samen over na. Is radicaal verkeerd? Wel als het fanatiek wordt. Als je met [...]

We leven in anonieme tijden. Ondanks, of juist versterkt door, sociale media. En door nog zoveel meer. Toch hoor je het woord "verbinding" vaak vallen. Ik word daar soms een beetje moe van. Als je zulke mooiklinkende woorden vaak herhaalt, lijk je te willen overroepen dat daar nog al te veel aan schort. Verbinding is gene simpele. Wat is dat eigenlijk? En willen we die wel ervaren? Soms best eng. Vandaag was ik zoals elke zondag in een kerkdienst, met koffiedrinken naderhand. Ik kom in verschillende kerkgemeenschappen. Vandaag voelde wel heel bijzonder. Er waren mensen die ik er niet had [...]

Het was weer dat mooie moment in Open Huis: de maandelijkse Bijbelbabbel. Open voor wie dan ook, om samen rond de tafel naar elkaars wel en wee te luisteren en onze verhalen te leggen naast een bijbelverhaal. Elk een stukje lezen, associaties en bedenkingen uitwisselen, en zo samen te komen tot respectvol omgaan met die oude teksten als gezond-kritische inspiratie voor vandaag. Vandaag was het ook weer een hele oefening in kritisch lezen. Een verhaal over het oude Israël (nee niet de huidige staat), belaagd door grootmachten (maar daarmee niet automatisch zielig slachtoffer), geholpen door God (maar niet vanzelf en [...]

Ik moet even iets ophalen, een klein blokje om. Daarbij passeer ik twee mannen die samen op de grond voor een huis zitten. De ene zegt tegen mij: "Goedemorgen!" nog voordat ik dat zelf al kan doen en opgewekt groet ik hen beiden terug. Zo kruist mijn blik ook die van de tweede die er met zijn blikje bier in de hand niet heel helder uitziet. Toch word ik vrolijk van zo'n momentje contact. Twee minuten later passeer ik hen terug op mijn weg naar huis - maar ... ik zie een heel ander tafereel. De goedemorgenwenser ligt languit over [...]

Jemen. Wie heeft het nog over dat land? Andere nieuwsitems zijn belangrijker. Jemen, dat is oorlog, dat is ellende, dat is opgegeven. Dus niet meer noemenswaard. Zo gaat dat. Maandelijks etentje in de Jongerenwerking. Zalig buiten, heerlijk maaltje door jongeren klaargemaakt, ongedwongen sfeer, grapjes, lachen, babbelen, in allerlei talen. Een voor mij nieuw gezicht naast mij. En ik hoor "Yemen". Ik reageer als hij mijn kant op kijkt. "Ben je van Jemen?", vraag ik in het Engels. "Ja", zegt hij. En meteen erachteraan een wedervraag mijn kant op: "Waaraan denkt u bij Jemen? Welk beeld hebt u van het land?" [...]

Week van het jaarlijkse Bach Festival. Op illustere plekken in deze cultureel hoogstaande stad wordt de onovertroffen Bach ten gehore gebracht voor publiek dat het zich kan veroorloven. In een andere kerk komen tweemaal per week mensen zonder dak of deftig thuis binnenwaaien voor een gratis koffie, voedzame soep en aandachtvolle babbel. Elke week van het jaar is ook daar Bach te horen. En Händel. En Mendelssohn. En Enio Morricone. En de Beatles. En Franse chansons. Live. Op piano en op het kerkorgel. Allemaal uit het hoofd. Het hoofd en de handen en het hart van een thuisloze, die het [...]

Elk half jaar krijgen we een groepje studenten uit Denemarken op bezoek. Zo ook gisteren. In hun land is een “sabbatsjaar” tussen middelbare school en vervolg de normaalste zaak van de wereld en wordt er zelfs structureel voorzien in middelen om eigen horizonten te verbreden. Letterlijk. Met thema en focus “grenzen” op zak en van envelopje met instructies naar volgende aanwijzingen reisden zij van Hamburg, Bremen, Amsterdam, Antwerpen, terug naar Hamburg en naar huis. Telkens langs plekken “aan de rand”, waar mensen letterlijk en figuurlijk met “boundaries” leven. Dan zitten ze goed bij onze Jongerenwerking. Eerst zitten deze studenten en [...]

Letterlijk op onze stoep. Daar staat hij ineens. Een man. Te kronkelen. Te wankelen. Luidop te praten. Druk te gebaren. Tegen niemand. Of tegen een menigte in zijn hoofd. Dat gaat zo minuten lang door. Ik zie hem vanuit mijn keukenraam. Terwijl ik vredig mijn potje kook en ondertussen bel met een vriendin. Mijn adem stokt. Het went nooit. Ik vertel het haar, wat ik zie. “Moet je er niet naar toe?”, vraagt ze. Ik zou niet weten wat ik kan doen voor hem. Hij staat vlak onder mijn neus maar is zo ver heen. Voorbijgangers negeren hem, het [...]

Ze zoekt weer mijn oogcontact, ik ga weer bij haar zitten. Vorige week had ze me verteld dat ze in haar thuisland een universitaire graad had. Maar dat ze hier nog niet eens kan poetsen omdat ze voor haar dochtertje moet zorgen zonder opvang en netwerk, en omdat haar lijf niet wil, en omdat ze de taal nog moet leren want de lessen beginnen volgende maand pas. Nu vertelt ze verder. Over haar land. Klein, onbekend, onvermeld in de media. En compleet ontwricht. Geen regering, geen politie, geen infrastructuur, geen eigen cultuur. Gedomineerd door een grootmacht die de eigen taal [...]

“Vind je dat niet moeilijk om barman te zijn en alcohol te schenken terwijl je moslim bent?”, vraag ik. “Ja, alcohol is haram (verkeerd)”, bevestigt hij, “maar Allah weet, als wij alleen halal (toegestaan) werk mochten doen, dat het nog moeilijker zou zijn om werk te vinden.” Allah is barmhartig. Morgen is hij steward bij de drag queen show. “Ik zal mijn ogen dicht doen”, grapt hij. En dan begint hij verhalen te vertellen van zijn geloof. “Hoe zit dat eigenlijk in de Bijbel, hebben jullie ook die verhalen? en wat met homoseksualiteit?”, wil hij allemaal weten. “En ken jij [...]

“Beter een slag van een vriend dan een kus van een vijand”, staat er ergens in de Bijbel. Ik moet daar vaak aan denken. Vandaag ook weer. Het kwam er niet gemakkelijk uit. Het heeft ook lang geduurd. We kennen elkaar al een paar jaar. Onze gesprekjes gingen altijd over haar hobby, haar passie. Ze is kunstzinnig en daar is ze een kei in. Ze praat daar graag met mij over, want ik deel die passie. Dat was kennelijk een veilig onderwerp. De laatste tijd kwam er schoorvoetend meer uit en vandaag ging haar luikje open en rolde er [...]

Hij zit meestal op zijn smartphone te kijken als ik hem zie. Alsof hij geen zin heeft in een gesprekje. Maar schijn bedriegt. Als je belangstelling toont, komt er een mooie glimlach. Zonder je aan te kijken. Alsof hij verlegen is. Maar schijn bedriegt. Hij zegt niet veel. Alsof hij nog niet goed Nederlands spreekt. Maar schijn bedriegt. Hij is hier geboren en getogen. Maar – hij stottert. Zwaar. Elk woord is een gevecht met zichzelf. Mensen denken dan snel dat iemand over weinig woorden beschikt. En dùs niet veel weet, niet veel kan. Maar schijn bedriegt. Hij vraagt [...]

Wat drijft jullie? Hoe religieus zijn jullie? Wat betekent dat "protestants" in jullie naam PSC? Wat maakt jullie anders dan andere organisaties? Wat betekent dat voor mensen die bij jullie komen? Twee studenten van de unief op bezoek. Soligion brengt hen tot ons: onderzoek naar religieus geïnspireerde sociale initiatieven (vandaar so-ligion): waarin zit die religieuze inspiratie en hoe komt die tot uiting in de praktijk? Medewerkers, "gebruikers", vrijwilligers - ervaren die dat verschillend? Dat zou natuurlijk zomaar kunnen: je kunt veel goed bedoelen, maar hoe werkt het? Het wordt een lang gesprek, de studenten stellen grondige vragen. Eerst met mij, [...]

Een beschermjas is een term in de omgang met mensen in allerlei situaties die hun alles wat vertrouwd was hebben ontnomen. Die gevlucht zijn. Dakloos. Uit huis gezet. Een beschermjas is dan een beeld voor levensnodige "omhulling" tegen het uit elkaar vallen, jezelf kwijt raken, onzichtbaar worden. Omhulling namelijk net met wat jou vertrouwd was. Hij vraagt: “do you speak English?” En hij stelt mij vragen. Hij weet niet hoe verder, kan niet naar voor of naar achter. Ik vertel hem over een adviescentrum over migratie. Hij durft niet naar de voedselbedeling, want dan neemt hij eten aan dat beter [...]

Onze Jongerenwerking. Vijf meiden en jonge vrouwen rond Eva en in de keuken samen aan het kokkerellen. Vijftien opgeschoten gasten WK aan het zien. Ik stel me voor waar ze vandaan komen: Eritrea, Somalië, Afghanistan, Syrië, ... Gebroederlijk naast elkaar; ze noemen elkaar ook broer. Wie binnenkomt groet persoonlijk iedereen, met een hand, een knuffel, een "lang geleden! Hoe gaat het met jou?" en "Hamdoulilah", dank zij aan God. Sommigen luid enthousiast, anderen stil en bedrukt. Indrukwekkende gestaltes, deze jonge mannen. Wat hebben ze doorstaan om tot hier te geraken, over welke moeizame wegen, hoe is het hun gelukt en [...]

"Mag ik je even aanraken?", vraagt de anders vaak zo bozige man met de zachte blik van een klein jongetje. Zijn vingers benaderen mijn schouder alsof ik van porselein ben. "Ik leef alleen, ik mis dit zo. En jij kunt ook wel een schouderklopje gebruiken." Ik val stil van verwondering. Het moment waarop is nu niet bepaald soft te noemen. Een lotgenoot staat bij hem met zijn stapel onbetaalbare facturen en met zijn verzuchting over de continue onbereikbaarheid van zijn sociaal assistente. Pure wanhoop. Ik was er net bij komen staan om mee te luisteren. En dan ineens dit. Dat [...]

Ik houd er een kater aan over. Aan bekering als verborgen agenda. De man zelf ook. Week na week ging hij met mij in gesprek. En ik luisterde. Naar wat hem bezighield. Omdat het hem bezighield. Mensen halen hun levensmoed uit soms de meest bizarre theorieën. Daar heb ik geen oordeel over. Ik geef graag ruimte aan bezieling, inspiratie, beschouwingen over leven, wereld en aan de troost en de hoop die daarin kan liggen. Juist uit de mond van mensen die weinig anders hebben. En die al snel voor zot worden versleten omdat het allemaal nogal ongebruikelijk klinkt. Dat maakt [...]

Zomaar ergens in de stad binnen mijn gehoorsafstand ontstaat er een gesprek dat mijn aandacht trekt. Eerst tussen twee mensen, dan voegen zich er nog twee bij. Ze zijn het luid en roerend eens. Over “die daklozen”. Naar aanleiding kennelijk van een bepaalde persoon die altijd op dezelfde plek zit, daar en daar, bekend bij al deze vier converseerders. Dat die regelmatig moet worden afgevoerd met een politiecombi. Dat ze die zouden moeten wegsteken. Dat die een gevaar is en niet te doen. Eigenzinnig. Hopeloos. Want “ze willen niet geholpen worden hè”. Dat ze er genoeg gezien hebben tussen flessen [...]

Problemen willen we aanpakken bij het PSC. Oplossen lukt natuurlijk niet altijd, maar ervan weglopen helpt ook niet. Neem nu de oorlog in Oekraïne. Neem nu de moeilijke woningmarkt in België. Neem nu de superdiverse samenleving met zijn vele bubbels, kloven en muren. Neem ons aller goede wil, maar relatieve kleinheid en onmacht. Onze beperkte mogelijkheden. Maar als je die allemaal samenlegt en je denkt out of the box, ja kijk, dan kan er het één en ander gebeuren. Een leegstaand sociaal appartementsblok, rijp voor de afbraak - we vinden een formule om die onder eigen beheer te krijgen voor [...]

Bijbelbabbel in Open Huis. Open voor iedereen die wil aanschuiven. En zo zitten we weer samen met een bont gezelschap, allemaal benieuwd naar het volgende verhaal en wat dat ons gaat brengen. Vandaag komt Elia aan bod. Een profeet, die de machthebber van toen confronteerde en vervolgens moest onderduiken in vreemd gebied en letterlijk leven van wat er uit de hemel viel of voor zijn voeten kwam stromen, - maar ook dat raakte op. Uiteindelijk moest hij beroep doen op de gunsten van iemand die zelf niks had. Geen krachtpatser dus, hij moest zijn hand ophouden, zelf om hulp vragen. [...]

Al jaren. Elke week. Uren aan een stuk. Zeven tot tien gesprekken. Aan de telefoon. Met bekenden en onbekenden. Mensen met wie het goed gaat, maar ook mensen voor wie het leven niet meer hoeft. Klapkes over handwerken en koken, het weer en gezondheidsklachten, en ja, tussen de regels of uitvoerig soms over dat vaak ondraaglijke leven. Pijn, eenzaamheid, relatiebreuken, slechte behuizing, hoge facturen, moedeloosheid. En al babbelend toch wat meer lucht, een kwinkslag, een dikke merci. En "bel je volgende week terug? Ik zit bij de telefoon zene, ik reken op u!" Bezoekjes per telefoon zijn dit. Uw huis [...]

In een land hier ver vandaan ... ligt een land nauw aan het hart. Burkina Faso ligt wat ons betreft vlak naast België. Bobo naast Antwerpen. Moslims naast protestanten. Mensen in armoede en onder allerlei dreigingen daar naast ons mensen die over de wereld wakker liggen hier. Vriendschap kent geen kilometers, geen hokjes, geen polarisatie. Zowat elke dag hebben we contact met elkaar, we wisselen ervaringen uit, foto's, kleine en grote succesjes, grote en kleine zorgen, wijsheden en verhalen. Samen vechten tegen moedeloosheid en onrecht, samen vindingrijk zijn in nieuwe kansen, samen nieuw perspectief oogsten. Samen zijn we een team. [...]

Onze Jongerenwerking heeft sinds een jaar een toffe stek: de pastorie van een protestantse kerk (de Brabantse Olijfberg aan de Lange Winkelstraat 5). We voelen ons er helemaal thuis en erg welkom. Een idyllische binnenkoer, een hele eerste verdieping en zelfs een torenkamertje, een gezellige living, maar ook speelruimte en gesprekskamers en natuurlijk een keuken om samen maaltijden te bereiden en koffie en thee aan te vullen. Een open inloop voor jongeren die anders alleen op de wereld in België zouden leven, in hun eentje gevlucht en volop bezig hun leven opnieuw op te bouwen. Je kunt je misschien een [...]

De beste koning ever beleeft de top van zijn carrière, zo lezen we vandaag over koning Salomo. Eén en al goud wat er blinkt, zilver was er niks meer bij, zijn rijk wordt alsmaar rijker en zijn roem gaat de wereld rond. Coalities, handelsrelaties, import van exotische grondstoffen, daar kon wel een legendarische ivoren troon van jewelste van af. En zo'n verhaal lees je dan samen met mensen in armoede. Ik hield mijn hart vast. Het verhaal wordt nog mooier. Al die roem maakt een al even legendarisch geworden koningin uit Afrika, de koningin van Seba, sceptisch nieuwsgierig. Ze wil [...]

Gedaan met onze stek aan 't Schoolplak! Eerder dan voorzien. Open Huis heeft even moeten sluiten. Wat al lang dreigde te gebeuren is gebeurd: door verwaarloosde interne lekkage is het plafond naar beneden gekomen. Gelukkig op niemands hoofd. We kunnen pas over een paar maanden terecht in ons nieuwe pand bij het Sint-Jansplein. Maar Open Huis tot dan gesloten houden, dat gaat niet gebeuren. Het PSC vindt altijd een weg. Wat een geluk dat er onlangs gesmoezeld is tussen onzen Eric en de man van het Oude Badhuis hier om de hoek. Met veel plezier ruimen ze daar plek in [...]

Sportnamiddag in Park Spoor Noord. Petanque. De doos met ballensets staat klaar. Een fors gebouwde jongen tuurt erin. "Amai hebt gij die helemaal alleen naar hier gedragen?", vraagt hij mij met een ongelovige blik. Hij heeft geen goesting in petanque, jammert hij. Maar als 't zijne toer is, doet hij toch maar mee. Hij blijkt het goed te kunnen en geraakt steeds meer op dreef. Hij speelt het sportief en moedigt anderen ook aan. Na een uur zijn we allemaal moe, even afkoel-, rook- en waterdrinkpauze. Ik stel hem wat gewone vragen en hij begint te vertellen, over waar hij [...]

We kennen elkaar al twintig jaar. Ze is door veel diepten gegaan. Het gaat nu steeds beter met haar. We spreken na maanden nog 's af met elkaar, in het stadspark. Na een rondje wandelen strijken we neer op een bankje. Zij is rustiger geworden, merk ik op; jij ook, zegt ze. Het is goed zo. We kijken naar passanten, luisteren naar het kalmerende gekoer van de duiven. We mijmeren wat hardop, met stiltes ertussen, over wat er allemaal beter gaat. Ze laat zich niet meer zo snel uit het veld slaan, merk ik. "We zitten in de tweede helft", [...]

Ik kom hem weer tegen in de supermarkt. Dat is al vaker gebeurd. Nu was het efkes geleden. Er is ondertussen wel wat voorgevallen, vertelt hij meteen. Tussen de mayonaise en de maïs in blik praten we bij, hij met zijn mandje, ik met mijn kar. Ik schaam mij opeens voor wat ik daar zomaar in heb liggen. Hij ziet wat ik heb en vraagt hoe die tempeh smaakt. "Als een schoenzool", schater ik mijn schaamte weg. Dan vertelt hij over zijn moeder. Hij heeft haar gesmst dat hij haar haat. Ik merk dat hij zich daar verscheurd over voelt. [...]

Een kwartier. Meer was niet gelukt. Meer was niet nodig. Een kwartiertje, op een zaterdagavond. De verbinding is moeizaam. Tien mensen lukt het om in te loggen, vanuit veel verschillende landen in Europa en van op Lesbos en Samos. Heel verschillende mensen qua leeftijd, herkomst, leefwereld. Er is een nieuwe jongen bij, uit Afghanistan. 14 jaar is hij. Achter hem wappert de tent met het UNHCR-logo erop. Hij spreekt perfect Engels. We stellen ons allemaal aan hem voor. Negen verschillende verhalen. Maar allemaal zijn we ontsteld over en door het Europese anti-vluchtelingenbeleid. Onze harten zijn gehavend. We zoeken elkaar op. [...]

Ergens in Antwerpen-Noord staat een huis. Met een groot raam waardoor je kunt zien wie er is en met een deur die meestal zomaar open gaat. Een huis waar alle jongeren van de buurt welkom zijn. Van welke afkomst, leeftijd of situatie ook. Ook in coronatijd kun je er gewoon effe een vuistje of elleboogje wisselen, en wat grappen, nieuwtjes en voetbalplannen. Maar ook in klein groepje neerploffen en wat chillen, huiswerk doen, en zomaar in gesprek raken. Of iemand apart nemen met je vragen of zorgen van thuis of op school. Dat huis bestaat zo al vele jaren. Sommige [...]

Met vijf waren ze op een gegeven moment. Studenten maatschappelijk werk, psychologische en orthopedagogische begeleiding. Samen vormden ze een veelkleurig, stevig en gepassioneerd team van lerende helpers in onze Woonterp. Helpers altijd standby voor de vier vluchtelingengezinnen die daar wonen. Hun deur op het gelijkvloers stond altijd open, voor kinderen, jongeren, ouders. Hun gsm en mailbox ook. En vooral hun hart. Hun drive om te zoeken, om uit te zoeken, hoe het zit met die verhoogde tegemoetkoming, met die school van dat kind, met hobby's voor hen en mogelijkheden voor de mama's om toch ook nog hun Nederlands te oefenen. [...]

Zojuist weer het wekelijkse gesprek via Zoom met mensen "on the move". Op Lesbos, Samos, het Griekse vasteland. Met mensen vanuit diverse plekken en landen in Europa. Onder het motto: "rehumanising Europe" (van Walk of Shame EU): weer menselijk maken waar ontmenselijking zoveel mensen kapot maakt. Dat kan met tenten, kleren, eten, boeken. Maar vooral met connectie, contact, vriendschap. We hebben elkaar nodig. West-Europeanen vluchtelingen evenzeer als andersom. We zijn in de eerste plaats allemaal mensen, met onmacht, met veerkracht. Al luisterend naar elkaar veren we weer op. Ik voel het zelf elke keer opnieuw. Deze keer spraken we [...]

Hij komt elke week zijn boodschappen doen in de sociale kruidenier. Al jaren. En nu coronaproof. Dat betekent: wachten op je beurt. Dat wachten is geen straf voor hem; hij doet wat hij altijd deed: een boek uit de leenkast pakken en daar rustig in bladeren. Liefst een atlas of een ander boek over de wijde wereld. Hij wenkt mij. Hij zegt: "Filosofie!" en wijst een zin aan die hij mij hakkelend voorleest: "de aardbodem zit vol met herinneringen aan vervlogen tijden". "Filosofie", zegt hij nog 's. En hij vertelt, over "mijn land", herinneringen, ook recenter, aan de tijd voor [...]

Overlevers, dat zijn ze. De mensen met wie we elke week in gesprek gaan via Zoom. Hun achtergrondbeelden liegen er niet om. Wapperende tenten die blank staan. Modderpaden buiten in het donker om toch wat ontvangst of privacy te hebben. Al maanden tot een paar jaar is dit hun leefsituatie. Op Lesbos, of op Samos. Andere gesprekspartners haken in van ergens op de migratieroute in Europa: Bulgarije, Serajevo, Italië, België, Nederland. De verhalen doen je stil vallen. Of in stilte woest worden of tranen huilen. Verhalen van flagrante mensenrechtenschendingen, het vertrappelen van zelfs basisvoorzieningen zoals een attest om naar de [...]

"Heb jij geen schrik in je werk?", wordt mij soms gevraagd. "Van wat, van wie?", vraag ik dan onnozel. "Wel, van dat volk met wie jij omgaat. Die kunnen toch wel lastig zijn? Of agressief?" "Werken die wel een beetje mee? Houden ze zich wel aan de coronaregels? Luisteren ze wel? Respecteren ze jou wel?" Lastig en agressief, dat komt wel 's voor ja. Vanmiddag nog. Ik was het die niet goed luisterde, vond hij. Tussen elke vijf zinnen in zijn verhaal raakte hij gefrustreerd als ik doorvroeg. "Hoe is het mogelijk dat iemand zo weinig begrijpt. Ik zeg het [...]

Dak- en thuislozen. Elke week mogen we de kerk als onthaalplek voor hen open zetten, hun een beetje rust bieden, een koffie, een wafel, wat fruit, wat extra's, een luisterend oor, hier en daar een telefoontje naar wat hulp, ... We: 't Vlot: een ploeg mensen, vrijgesteld en vrijwillig. Al vele jaren gebeurt dit in de pastorie, sinds corona gaat het door in de kerk. Precaire doelgroep, zo heet dat. Netjes volgens de coronaregels. Als je een tijdje meedraait en op je af laat komen wat er gebeurt, wat voelbaar is, wat zich aandient, dan ga je anders kijken. Wij [...]

Ik zie haar elke week. We hebben al fijne babbels gehad. Wat een lieve vrouw. Wat een uitputtend leven heeft ze. Maar wat is ze zorgzaam. Deze week keek ze me lang aan. Met een bezorgde blik. "Oei", dacht ik, "zie ik er moe uit of ziek?" Ik was me nergens van bewust. Maar de bezorgdheid in haar ogen hield aan. Ze draaide wat om me heen. Alsof ze het niet gezegd kreeg. Maar dan, eindelijk, kwam het eruit. Ze kwam dicht bij me, zo dicht als mag met corona. "Ik vind het zo erg", zei ze zacht. "Wat vind [...]

Gesprek met een dakloze. Nee, liever: gesprek met een mens. Even een inkijk in zijn wereld, zijn levensweg, zijn filosofie, zijn bagage. Iedere mens een universum op zich. Elk gesprek een voorrecht, een avontuur, een verrassing, iets wat beklijft en mij verandert. Zo ook deze mens. Zomaar wat flarden. "Geluk is een keuze." "Hoe kunt u dat zeggen? U slaapt al maanden buiten!" "Geluk is een keuze, ongeacht de omstandigheden. Mensen in onze landen hebben vaak alles wat ze maar kunnen wensen - en zijn ze gelukkig?" ... "Ik ben in mijn leven al vaak buitengesmeten, dat doet wel pijn [...]

Hij belt me regelmatig op en ik hem. Den Eddie (fictieve naam en enkele feiten ook onherkenbaar gemaakt). Ik ontmoette hem een paar jaar geleden zomaar op een pleintje hier in de Seefhoek, waar we direct in een diep gesprek belandden. Eddie is what you see is what you get. Geen blad voor de mond. Maar een peperkoeken hart waar al heel vaak op getrapt is in zijn 66 jaar. Eddie is nog niet echt oud, maar staat wel stijf van de pijn. Een arbeidsloopbaan van keihard werken, zakken van vijftig kilo en zo, zijn lijf finaal kapot. Maar den [...]

Eindelijk weer! Na maanden van de lockdown, zomer en eerste voorzichtige periode durfden we het weer aan: Bijbelbabbel in ons eigen Open Huis aan 't Schoolplak. Helaas nog altijd op voorgeschreven afstand. En ieder met een rugzak aan wisselende corona-ervaringen. Zoveel dienstverleningen enkel nog online (ontoegankelijk voor sommigen dus), bijna alle activiteiten opgeschort, eenzaamheid, bezorgdheid, maar ook hier en daar nieuwe contacten in de straat of in den blok. Zo ook nieuwe deelnemers rond deze tafel, die uit grote nood aan uitwisseling nu ook deze stap wilden zetten. We pikten voor de gelegenheid Prediker 3 op. De filosoof van de [...]

Stel je voor. Je bent alleenstaande moeder uit een land ver van hier. Wat heb je allemaal al meegemaakt. Nu sta je er alleen voor, met je kinderen. Je hebt de taal geleerd. Je verzorgt je. Je houdt je flink voor je schattige kleuterdochtertje. Je draagt een mondmasker, ontsmet je handen, houdt je meisje voortdurend in het oog dat ze niets in haar mond steekt of vuil maakt. Je hebt je fierheid. Mensen zouden het niet vermoeden als ze je op straat tegenkomen, maar je realiteit is dat je wekelijks je boodschappen moet gaan doen in de sociale kruidenier. Aan [...]

"Ik heb een wandeling gedaan, dit weekend", vertelt ze me opeens. Zij wacht op haar beurt voor de sociale kruidenier, ik bied haar ondertussen een tasje koffie aan en vraag hoe het gaat. "Ah?, tof?" vraag ik. Ze weifelt. Dan zoekt ze voorzichtig naar woorden. De wandeling was georganiseerd door een buurtwerking, begrijp ik uit haar verhaal. Die biedt kennelijk allerlei activiteiten aan voor nieuwkomers. Bedoeld om de integratie te bevorderen, merkt ze op. Ze spreekt goed Engels, had in haar door oorlog verscheurde land ooit een gediplomeerde functie in de wetenschap. En heeft haar scherpe geest behouden, ook al [...]

Als een dominee (bijna) niet kan voorgaan op zondag en niet meer op huisbezoek mag en alle vergaderingen zijn geannuleerd of via Zoom - wat doe je dan nog zo in coronatijd? Graag neem ik je mee door mijn gemiddelde week. Maandag Filet Divers (sociale kruidenier Bond Zonder Naam). Een schakeltje zijn in een keten van ontvangst van op straat tot in de winkel, en zelf in de onthaalruimte tijdens wachttijd een warm welkom bieden met koffie, thee of water, gesprekjes en gesprekken van koetjes en kalfjes tot ronduit schrijnende levensverhalen. Zo'n honderd klanten op een dag. En daarbij ook [...]

Elke maandag, elke woensdag vollen bak. Een lange rij staat aan te schuiven bij BZN Filet Divers, Sociale Kruidenier, onder het motto "kansen voor iedereen". Ook in coronatijd. Ofwel juist dan. Nog meer mensen in de kwetsbaarheid geduwd. Onder de vereiste voorschriften van hygiëne en veiligheid is er een systeem uitgewerkt om deze vaste en bijkomende klanten ordentelijk de kans te geven hun boodschappen te doen. Ouderen, gezinsmoeders, jongeren ook. Mensen uit Vlaamse generatiearmoede, mensen zonder papieren, soms al tien jaar lang. Het is telkens schrikken om daarmee geconfronteerd te worden. Elke maandag en woensdag komen zo'n honderd mensen in [...]

Kan een vlot veilig zijn? Als je leven schipbreuk lijdt en je verloren ronddobbert zonder houvast, wel. Als je je op welke manier dan ook uit de boot voelt vallen, tussen wal en schip. Of als je je, anderszins, in de containerschepen en luxejachten van de maatschappij niet meer voelt of wilt passen, ook. Een vlot, daar kun je ook zo weer van af springen als je wilt. Die veiligheid. Zo kwam er in de Vlotkerk, corona-onthaal voor dak- en thuislozen (en ook na coronatijd hopen we dit nog in de kerk te mogen blijven doen), laatst zomaar iemand binnenwandelen. [...]

Wekelijks komt hij met zijn moeder naar de sociale kruidenier. Om te tolken, te helpen de boodschappen dragen. Door corona-voorschriften mag hij niet mee in de winkel. Terwijl hij wacht, komt hij los. Een waterval. Vertel maar, jongen. Ook als ik het niet helemaal begrijp. Dit is het verhaal dat jij meedraagt. "Mijn land was een mooi land. Vroeger kwamen er toeristen. Wij hebben treinen, mooie gebouwen. Alles was goed. De taliban was vroeger ook goed. Maar toen kwamen de Russen. En mensen met ogen zoals Chinezen, hoe heten ze ook alweer. Ze vochten tegen de taliban. Ze namen mijn [...]

Je antwoord op die vraag maakt veel verschil. Daar kom ik steeds meer achter. Mensen van de straat houden die vraag scherp. Ik sta bij het toilet in de Vlotkerk waar we dak- en thuislozen een onthaal bieden. Beetje oog in het zeil houden. Een gast moet wel erg lang wachten op een andere gast die tijd neemt om zich te wassen. Hinderlijk? Begrijpelijk? Scheelt er iets? Een andere gast gaat binnen en maant hem aan om voort te doen. 'Ik ken hem goed', zegt hij, 'hij zal naar mij luisteren'. Ahmed, heet deze man. (Fictieve naam.) Uit Egypte. 'Hij [...]

"Nen doavenmelker, dat is hij", verzekert hij mij. "Een huisjesmelker, bedoel je?", vroeg ik toen hij dat de eerste keer zo zei. Maar hij blijft het woord duivenmelker gebruiken, telkens als hij over zijn huisbaas vertelt. "Iemand die van de opbrengst leeft", legt het woordenboek mij uit. Ja zeg, dat is nog netjes gezegd. Opbrengst van een krot waar jij amper je kont kunt keren en dat zodanig lekt en schimmelt dat je met jeukende bultjes rondloopt, waarvoor je je blauw betaalt terwijl die verhuurder het vertikt om zijn kot in orde te brengen. Dat is een duif melken die [...]

Coronatijd. Ons allen is afstand geboden. "Blijf in uw kot." Maar niet iedereen heeft een kot. En dicht bij mensen blijven, dat kan ook echt wel met behoud van veilige afstand. Een kerk opent haar deuren. We hebben mondkapjes en handschoenen aan, iedereen wast gewetensvol de handen. Mensen zonder kot zijn welkom. Hier kunnen ze even komen zitten, want buiten mag dat niet. Tasje koffie, luisterend oor. Met respect voor de veiligheid. "Ik ben een kind van God", zegt hij ferm en zijn ogen boren krachtig in de mijne. "Onderschat mij niet", zegt die blik. Binnen de minuut hebben we [...]

Het PSC zet zich al decennialang in voor vluchtelingen. We werken daarbij altijd kort op de bal èn structureel. Vluchtelingenproblemen doen zich voor in ons land, maar beginnen vaak ver weg, bij de oorzaken van migratie. Moeten vluchten is onrecht. Het zou niet moeten zijn dat mensen geen andere mogelijkheid meer zien. Onrecht prikkelt ons. Maar het zijn niet wij die de oplossing hebben. De wereld verbeteren doe je samen. Iets doen aan migratie, dat is een verhaal van kip èn ei. Het bracht ons naar Burkina Faso, het armste land van het armste continent Afrika. Een land rijk aan [...]

Stel, je bent 100 jaar en je leven zit erop - met wie zou je nog een eitje te pellen hebben? Welke rekeningen heb je nog te vereffenen, welke boodschap wil je nalaten? Zo lazen we samen het volgende verhaal in de Bijbel (1 Koningen 2), vol met namen waar je over struikelt en die we zelf weer even moesten opfrissen: over wie gaat het ook alweer? Maar de oude man was niets vergeten. De koning "naar Gods hart" (David) heeft zijn laatste hoofdstuk bereikt. Zijn zoon (Salomo) zit al op de troon. Tijd voor een vader-zoon-gesprek. Vader laat een [...]

Telefoonbezoekje. Elke dinsdag- en vrijdagnamiddag gaan enkele trouwe vrijwilligers ervoor zitten om mensen die niet veel buiten geraken telefonisch een bezoekje te brengen, met hun stem, met hun luisterend oor. Een heel goed idee vanuit PSC Open Huis, vindt ook de stad. Teveel mensen hebben niemand aan wie ze 's hun verhaal kunnen doen. Maar hoe "bereik" je zulke mensen? Wel, de één kent die mijnheer, een andere heeft een buurvrouw van wie ze gehoord heeft dat haar zoon met Kerst is overleden, ... Zo iemand krijgt het voorstel van telefoonbezoekje, helemaal vrijblijvend en natuurlijk vertrouwelijk. Het mooie van deze [...]

Zomaar een huis, een gezin, rook boven hun hoofden en waar rook is is vuur. Buren slaan alarm, vuur slaat om zich heen, het gezin slaat op de vlucht, het huis brandt uit. Het vuur wordt bedwongen, de rook pakt meer tijd en inspanning en adem. Buurtbewoners hopen samen, staan stil en ademloos te kijken. Het dak gaat eraf, brandweer met vereende krachten, alles moet gedoofd. De volgende morgen. De bewoners, waar hebben zij geslapen en konden zij wel slapen, alles kwijt? Hun huis onbewoonbaar, hun thuis in rook op. Wat was de oorzaak, ergens boven hun hoofden? We hebben [...]

Maandelijkse Bijbelbabbel Kersteditie: lekkers op tafel, een quizje (nee, Jezus is niet perse op 25 december geboren :-) ), verhalen en een kerstliedje van Willem Vermandere. En te midden daarvan: het eenvoudige kerstverhaal oorspronkelijke versie in de Bijbel. Zonder os en ezel, maar wel met dromen en verwarde harten en moeten vluchten naar een ander land. Met mannen uit het veld die de première kregen en ook vreemdelingen uit een ver land op kraamvisite. Het mooiste van dit moment zijn zoals elke keer de mensen rond de tafel. Gelovig, twijfelend, diverse godsdienstige achtergronden en ervaringen met geloof en instituten, en [...]

Een thermos koffie, een schaal koekjes, een kommeke chips. Een koptelefoon. Een vlotte Antwerpse babbel. Maar vooral twee luisterende oren en veel goesting en een groot hart. Dat heb je nodig. Meer niet, maar ook niet minder. En dat hebben de vrijwilligers in het PSC-Open-Huis-project "Telefoonbezoekje". Vrijwilligers: gewone mensen die zelf ook graag in Open Huis komen. Het project is geboren vanuit de realiteit dat veel mensen er niet geraken, door allerlei omstandigheden aan huis gekluisterd zijn en dus gemakkelijk vereenzamen. Thuis bezoek ontvangen is vaak nog moeilijker. Maar 's gebeld worden, 1 of 2 keer per week, wat kan [...]

We gaan bij hen op bezoek, stagiaire Leonie en ik. Bij één gezin treffen we de oudste en de jongste aan, en de mama. We horen weer een aflevering van hun eindeloze verhaal. Ze hebben het niet breed, de vluchtelingengezinnen in onze transitappartementen. Net als veel mensen in ons land komen ze allerlei kafka-toestanden tegen: bizarre regels en beperkingen, administratieve fouten, achterstallige uitbetalingen. En dan die grote dikke muur die wooncrisis heet. Zeker voor grote gezinnen is die muur dik en hard. En ze hebben al veel meegemaakt: oorlog, vluchten, discriminatie in het buurland, nog weer vluchten, altijd maar vreselijk [...]

Mijn kinderen ten prooi aan de roofdieren van deze wereld. Troost me niet, kalmeer me niet. Kom niet af met je verhaal over dat het niet anders kan. Dat kinderen nu eenmaal de vloek moeten wegdragen die machtigen over elkaar uitroepen. Nooit zal ik me neerleggen bij dit primitieve altijd zinloze geweld. Ik weet het, ze zijn dood. Ze hangen. Klaar om verslonden te worden. Door de hyena's van de media, de aasgieren van de pers. Hun beeld gaat de wereld rond als nieuwsitem voor kijkcijfers die nooit lang duren. Ze dienen als propaganda. Maar het zijn mijn kinderen. Ze [...]

Bijbelbabbel in PSC Open Huis - vervolg. We lezen verder. Over koning David en zijn zoon Absalom. Een zoon die alles inpakt en naar de troon grijpt en een koning die als vader hier onder lijdt. We lezen een lang stuk, zo voelen we steeds beter aan hoe dubbel alles is voor hen allebei. De vader-zoon-relatie die kapot gaat aan het politiek spel tussen machthebber en machtsbeluste rivaal. "Ahnee, toch geen politiek hier hè!" roept iemand uit, "anders ben ik hier weg! Dat geeft alleen maar miserie tussen mensen." En inderdaad, lang verhaal kort: het gaat helemaal mis. De manier [...]

Dat is de titel van een boek dat aandacht trekt. Maar dat geloof je toch niet? We horen zoveel vreselijks, door toedoen van mensen. Het voorbije weekend nog werden we opgeschrikt door een "geval van zware verkeersagressie" in Berchem. Het bleek om opzettelijke aanrijding te gaan, gedreven door racisme. Afschuwelijk. Er zijn nog veel voorbeelden te noemen. Het nieuws drijft op de slechtheid van de mens; dat verkoopt. Net als roddel. We worden elke dag ermee vergiftigd. En we laten ons vergiftigen. Maar je kunt ook anders kijken, zegt de boekschrijver Rutger Bregman. Hij heeft het grondig aangepakt, want hij [...]

Hij zit aan een tafeltje in de onthaalruimte van de sociale kruidenier. Een man van rond de 60, schat ik. Caddy naast zich. Ik ga voorzichtig naar hem toe en stel me voor, en vraag hem of ik bij hem mag komen zitten. "Alles oké" gebaart hij, licht schuddend met zijn hoofd. Ik maak op dat hij niet wil babbelen, maar hij blijft me aankijken en reageert knikkend als ik hem vraag of hij hier voor het eerst is. Ik ga zitten. En dan pas begrijp ik dat hij nauwelijks een woord Nederlands spreekt of verstaat. Enkel "Arab". Hij glimlacht [...]

Het Kansenhuis (BZN). Mensen zijn welkom. Ik mag bij hen aanschuiven. Ze delen hun verhaal. De één na de ander. En zo kan het dat op één ochtend hele werelden opengaan. Het raakt me. Deze mensen hebben veel meegemaakt. Ze hebben het nog altijd niet gemakkelijk. Toch is hun wereldje niet klein geworden rond hun eigen persoontje. Mijn eerste gesprek is met iemand van Afrika. Hij denkt er voortdurend over na. Hij wil, met alles wat hij kan en weet, iets doen aan wantoestanden, maar botst nog tegen allerlei muren. Heel eerlijk zet hij voor mij uiteen waar zijn continent [...]

Daar zitten ze dan, rond één tafel. De vrouw, de generaal, de koning en zijn zoon. Uit het millenia-oude verhaal (2 Samuël 14), woord voor woord gelezen, herlezen en verkend, komen ze tevoorschijn, nemen ze plaats, gaan eenvoudige mensen van nu van Antwerpen-Noord even in hun schoenen staan. Allemaal spelers in het spel. Wie is aan zet? De vrouw is getekend door het leven en wijs geworden. 'Hoe moeilijk het ook is', zegt ze tegen de koning, 'probeer u te verzoenen met uw zoon. Dan kunt ge zelf weer voort.' De koning?, hij is zichtbaar moe. Moedeloos geworden, van zijn [...]

De Bijbel is geweldig. In dubbele betekenis. Vol verhalen over geweld. Zwaar om te verteren. Tegelijk geweldig hoe herkenbaar, actueel en leerrijk. We kijken in de spiegel. In de maandelijkse Bijbelbabbel in PSC Open Huis worstelen we ons door de verhalen over het gezin van koning David - wàt een familiedrama's. Broer verkracht halfzus, broer van broer wreekt halfzus en vermoordt zijn broer, vader rouwt om zijn oudste zoon om vervolgens zich op zijn andere zoon te wreken, om wie hij ook weer zal rouwen. De verkrachte halfzus verdwijnt en verkwijnt onder al dat geweld en taboe. Wel krijgt later [...]

De dag na de verkiezingen. Het gonst in alle mogelijke gesprekjes en in vele hoofden. Zwarte zondag, noemen sommigen het. Anderen zijn juist blij met de uitslagen. Of cynisch zoals altijd: "het zijn toch allemaal zakkenvullers". Op maandag gaat het leven ondertussen door zoals het is. Wat ze aan de top ook bevechten en beslissen, er moet wel weer huur betaald worden, er is weer geen geld voor de dokter, er is een brief toegekomen met een administratieve fout erin waar je weer achteraan moet gaan, en er moeten kinderen worden opgevoed. En die zorgen komen allemaal samen in de [...]

Bijbelbabbel vervolg. We zijn beland bij nog maar eens een donkere bladzijde. Laatst ging het al over koning David die zich laf vergreep aan de buurvrouw. De appel valt niet ver van de boom. Vandaag vergrijpt Davids oudste zoon zich aan zijn halfzusje. En hoe reageert vader David? Hij wordt boos. En hij doet niets. Het hele gebeuren verdwijnt in de doofpot en zusje verdwijnt in een levenslang isolement. Ja, er staan verkrachtingen in de bijbel. Pfoeh heftig. Wat moet je ermee. 'Mannen in die oude tijden waren allemaal bruten, vrouwen verkrachten was normaal', probeert iemand. Not in my backyard? [...]

Sri Lanka. Extremistische aanslagen. Honderden doden en gewonden. "Er zijn geen Belgen bij", klinkt het geruststellend. De brand in de Notre Dame telt zeven keer het aantal hits op Google. Zijn mensen van een ver land zo onbelangrijk? Pasen. Het feest dat je helpt opstandig zijn. Opstandig over onrecht en miserie. In de volkskapel aan het Schoolplak lezen we samen in de bijbel dat Petrus, die opgehemelde apostel, dat zelf ook heeft moeten leren inzien (Handelingen 10). Jezus is gestorven en opgestaan uit liefde voor iedereen, van alle volken dus. God heeft hem dat expliciet duidelijk moeten maken. "Nu begrijp [...]

Een paar uur bij mensen mogen zijn waar zij zijn. Waar ze gewoon "onder de mensen" willen zijn. Waar ze wachten op hun beurt voor praktische hulp. Of gewoon komen koffie drinken. Ik mag elke mens in de ogen kijken. Ik zie verschillende persoonlijkheden en gevoelens. En vaak ontspint zich een gesprek. Van het weer naar de contacten hier naar vroeger naar het eigen levensverhaal. Dat komt er best vlot achteraan als je goed luistert. Dat levensverhaal ligt als het ware net onder de oppervlakte. En dat is niet vreemd als je je realiseert dat deze mensen door veel omstandigheden [...]

Een stad waar ik nieuw ben, een wereld die mij vreemd is. Ik ben er als toerist en dat is een luxe. Ik kom en wandel er een paar dagen rond en vertrek weer. Maar ondertussen kijk ik mijn ogen uit en vraag me vooral steeds af: hoe is het om hier te léven? Om hier geboren te zijn? Op te groeien, je weg in het leven te zoeken? Terwijl de brommertjes mij rond de oren vliegen en ik enkel vreemde taal hoor en zie, terwijl ik overal mensen zie die op hun manier iets van hun leven proberen [...]

Beste buurvrouw, we wonen in dezelfde blok. Één laagje beton scheidt onze levens van elkaar. En stuurse blikken, drukke levens, en vast nog zoveel meer. Jouw leven is anders dan het mijne. Jouw verhaal is anders, jouw cultuur, jouw taal, jouw situatie, allemaal anders. Maar we wonen in dezelfde blok. Op hetzelfde adres. We zien de zon uit dezelfde hoek opkomen en weer ondergaan. Hebben hetzelfde uitzicht, dezelfde buren. En we zijn allebei moeder. Ik hoor je elke dag. Je schelle stem. Alle dagen roep je tegen je kinderen. Van 's morgens vroeg tot 's avonds laat. Dag in dag [...]

Wie weet wat ze hebben meegemaakt. En nog meemaken. Gezinnen. Soms lange tijd uiteengerukt geweest en na zenuwslepende rompslomp weer herenigd. Soms samen gevlucht in het bootje, in asielcentra beland, van hot naar her gestuurd en nu in een studioke in 't stad terechtgekomen. Zoveel te regelen, te leren kennen, zoveel wat je niet weet, wat onzeker is. Voor de kinderen doe je het. Voor hen ga je door. Blijf je glimlachen. Maar 's nachts lig je wakker. Over dat kind dat achtergebleven is. Over je broer die vermoord is. Je oude moeder voor wie niemand meer kan zorgen. Over [...]

Het is weer zover. Bijbelgroep in Don Bosco. Een koffiezaaltje, een thermos, wa chipkes en koekskes, winterjassen aan de kapstok, samen dicht bijeen als verschillende mensen, iemand nieuw erbij dus we stellen ons aan elkaar voor. En we zijn weer vertrokken. Den Baaibel. Twee verhalen. Vooral dat over Jezus komt binnen. "Amai, as k da zoe lees, wier ik er gère baai gewest." Jezus brengt "goe niefs" aan arme mensen en gevangenen. Dat ze bevrijd zullen worden, en Hij zegt er dan nog bij dat dat vandaag realiteit wordt (Lukas 4). "Wel", haakt een ander daarop in, "dees is just [...]

Een foutje in mijn planning: een vergadering aan de zuidrand van de stad gaat nu niet door. Wat doe ik: terug fietsen? Dan schiet mij te binnen dat ik op enkele minuten afstand ben van het rusthuis waar een oud gemeentelid naar toe is verhuisd na mijn vertrek als zijn predikant. De man is bijna een eeuw oud en ik weet dat die verhuis voor hem een grote stap was die hij zo lang mogelijk heeft afgehouden. Maar hij ging hard achteruit... Ik besluit bij hem langs te gaan. Ik tref hem opgewekt en helder aan, in een rolstoel [...]

Ik kom hem tegen op straat. Ik ken hem van PSC Open Huis, een vereniging waar armen het woord nemen. En we treffen elkaar regelmatig in de buurt. We raken aan de babbel. Hij was de dag ervoor in de universiteit. Voor de presentatie van het Jaarboek Armoede en Sociale Uitsluiting. Ik had tot mijn spijt niet kunnen gaan. Nu kan ik hem ernaar vragen. "Och, al jaren hetzelfde hè", zegt hij met de blik van een kenner. Hij is er al heel lang elk jaar bij, bij die presentatie van het Jaarboek. En hij probeert elk jaar in de [...]

De Bijbelbabbel is een open activiteit waar iedereen welkom is. Het is juist boeiend om de bijbel te lezen als je verschillend bent. Wat dat betekent hebben we vandaag wel heel bijzonder ervaren. Allereerst is er natuurlijk een groepje mensen dat al jaren deelneemt. Sommigen komen af en toe, een enkeling geraakte er vandaag niet. Een ander wilde wel 's komen kijken en nu kon dat ook voor hem. Hij is moslim. En we hadden overburen te gast, van de bijbelgroep van Don Bosco. Barry leidde ons het verhaal door. Zo zaten we daar samen rond dat oude boek, jong [...]

Verhaal van Gerda. In de Bijbelgroep van wijkkapel Don Bosco in volkswijk Antwerpen-Noord. Voor ons op tafel ligt het visioen van Johannes. Over: eindelijk rechtvaardigheid voor mensen die het moeilijk hebben. Ver van ons bed? Gerda vertelt. "Ik was nog kind. We waren arm. Nog bij de goeien, dat wel: we hadden eten en iets om aan te doen en een dak, maar dat was ook al. Het werd moederkesdag. Wij waren met vier kinderen thuis en we legden onze (letterlijk) centjes samen. Daarmee gingen we naar de bloemenwinkel. Maar niet zomaar een gewone bloemenwinkel, maar de sjiekste van [...]

Internationale Dag van Verzet tegen Armoede. Het is hun dag vandaag. Maar zo ervaren ze het zelf niet meer, deze mensen die al decennia in armoede leven. Na vele jaren protest en verzet, inspraak en empowerment. "Er verandert niets", klinkt het. "De facturen stapelen zich op, het is elke keer iets anders wat moeilijker wordt. En we worden ouder. En moe." Het treft dat net vandaag de bijbel opengaat op 1 Samuël 30. Een verhaal over verzet. Tegen de zoveelste verdrukker. Het clubje dat nog meedoet, wordt zienderogen kleiner. En zelfs boos op hen die afhaken. Nu moeten zij het [...]

Ze zijn nog maar een paar maanden in België. Hij, een man die ik ouder inschat, maar die jonger blijkt te zijn dan ik, zit op de grond "huiswerk" te maken. Hij laat het me zien, na zo korte tijd al verbluffend goed geschreven Nederlands. Hij biedt ons plaats om te zitten, tijd om te vertellen over wat we voor hen willen doen, begroetingen van hemzelf en zijn hele gezin, sterke Syrische koffie en contact met de ogen. In de zijne zie ik verdriet, veel verdriet. Maar ook veel vriendelijkheid. "Dank u", zegt hij steeds.  Zijn vrouw komt met [...]

In mijn vorig levenshoofdstuk was ik dominee van de protestantse kerk in Boechout. Daar kwamen elk jaar zo'n tien schoolklassen van de eerste graad middelbaar op "kerkenbezoek". Honderden jonge pubers vol nieuwsgierige vragen. Zo vonden ze het keicool om mijn ambtsgewaad te zien. Een toga. Onmiddellijk herkenden ze dat als het kleed van een advocaat. Als ik hen dan liet raden waarom een domineestoga daar zoveel op lijkt, hoorde ik meermaals het antwoord: "omdat u opkomt voor mensen". Een prachtig antwoord vond ik dat altijd. Nu mag ik dominee zijn in 't stad, onder mensen van wie de rechten vaak [...]

Mensen in armoede hebben veel te zeggen. Als ze daar de ruimte voor krijgen, verenigen ze zich maar al te graag. In Verenigingen waar Armen het Woord nemen. Vandaag bijvoorbeeld. Zoals elke eerste woensdag van de maand. Open Huis Raad. Een echt open huis, met koffie en koekskes en spraakwater. Geen schijnvertoning, geen nepinspraak. Nee, ze laten zich horen. Ze nemen het woord. Soms met meerderen tegelijk, vol vuur. Sommigen vlotter en luider dan anderen, dat heb je overal. Eén man leidt het geduldig in banen, zoals alle levendige groepen zo iemand nodig hebben. Hij helpt om naar elkaar te [...]

Het kon niet op. Zon, koekjes, ballonnen. Blijde gezichten van papa's, mama's, kinderen, en iedereen die mee ging. Picknick en spelletjesmiddag in Park Spoor Noord. Zomaar een spontaan idee van Mohanad. Want in ACM komen ze maar binnen, al die gezinnen, en hoe ziet hun leven eruit: opgepropt in een kamertje, rugzakken vol ellende, stapels gedoe rond papieren - daar blijft geen ruimte over om te spelen. Kon dat niet eventjes doorbroken worden? Natuurlijk moet dat kunnen! Allerlei mensen helpen spontaan mee: van de kerken en wie maar mee wil doen. Opeens ontmoet je elkaar. En met wat lekkers, en [...]

Maandelijkse Bijbelbabbel. De bijbel ligt open voor mensen die er vrij mee willen omgaan. We wisselen onze ideeën uit. Voor de één is het een sprookjesboek, voor de ander een spiegel, weer een ander ziet er houvast in, maar het kan ook evengoed vol vraagtekens zitten, net als het leven zelf. Benieuwd zijn we allemaal. Gezond kritisch ook. We lezen verder in een spannende verhalenreeks (1 Samuel 24). Koning-generaal Saul zit arme vlo David weer 's op de hielen. Met een kanon op een mug noemen ze dat. Maar pas op, zo'n minibeestje kan prikken. De koning gaat met zijn [...]

Feestje. Een huis vol vrouwen. Muziek. Geklap. Gelach. Tranen van een meisje. Ze neemt afscheid. Een jaar vrijwillige inzet. Ze bloeide open. Haar tranen stromen onophoudelijk. Het jaar zit diep onder haar huid. Muziek. Dans. Vrolijke moves. Gelach. Strelende handen over haar wangen. Thee. Koekjes. Bedrijvigheid. Etensgeuren. Kip, kruiden, olijven. Aan tafel. Muziek. Dessert. Muziek. Geklap. Gelach. Uitdagende moves. Warmte, zweet, ritme. Vraag om stilte, een speech, cadeautjes, tranen. Elke vrouw komt haar omhelzen. Haar naam wordt gescandeerd, geklap, gelach, tranen, warmte. Vrouwen zonder verblijfspapieren hebben een bevoorrecht meisje een onvergetelijk verblijf geschonken.

Hittegolf. Baby's en bejaarden moeten binnen blijven. Een omgekeerde harde winter is dat. Dat zijn nu al twee periodes in het jaar van verborgen eenzaamheid. Ze zit aan haar tafel, keukenrol bij de hand, flesje water, speciaal voor mij gekoeld, klaargezet. Ze verwachtte mij. Haar hele verhaal komt eruit. Ze vertelt en vertelt. Waar kan ze anders aan denken heelder dagen. Haar leven lang heeft ze voor anderen gezorgd. Voor haar ouders, voor haar kinderen, haar kleinkinderen, en onlangs is haar man na een ziekbed van jaren overleden. Nu maakt ze de balans op. Dat gebeurt vanzelf. Wie is er [...]

Hoe mensen broeders worden, zie ik gebeuren in de ACM jongerenwerking. Daar kan Europa (met dit zogezegde lijflied) nog wat van leren. Europa met z'n vooroordelen, stekels, prikkeldraad en nog ergere "maatregelen" tegen notabene jongeren als zij. In ACM kunnen ze zo binnenwandelen. Dat doen ze ook. Met een vraag. Een papier. Of zo maar, beetje wifi gebruiken, muziek luisteren, chillen. Verschillende herkomsten, leeftijden en situaties. De één net in België, de ander al jaren hier, de één met papieren, de ander soms al heel lang nog altijd zonder. Ze komen effe uitblazen na een dag school of werk en [...]

Muziek in de wijk. Het geluid staat hard. De zomer wordt luidruchtig gevierd. Dat lokt buurtbewoners het plein op. Bij alle verschillen en spanningen heb je die behoefte aan zomerplezier dan toch gemeenschappelijk.  Een kraampje van 't Café, voor mensen in keiharde armoede, pal naast een kraampje met verse muntthee, van "dat soort mensen dat altijd hun vuilzakken over het balkon smijt en hier komt profiteren". Er vallen harde woorden tussen de luide klanken door. Een man van 60 zonder gebit met een colaatje in zijn hand toont zijn watersigaret die hij in zijn borstzakje mee heeft. Hij is van [...]

Een warme zomerdag. Meerdere afspraken her en der in de stad. Tussenstop op zomaar een pleintje. Een paar bomen, bankjes en een speeltuintje. Ik peuzel mijn lunch op, wat rijstwafels en een flesje drinken, en check mijn berichten. Zacht geluid van gekeuvel dringt tot me door als een liefelijk beekje. Mijn oog valt op de herkomst van de keuvelstemmetjes: een klein jongetje en een klein meisje zittend onder een boom. Dan komen een paar andere kindjes naar me toe. "Mevrouw, heeft u misschien een pleister? Mijn zusje heeft zich pijn gedaan." Ik zie twéé geschaafde knietjes. Gelukkig heb ik [...]

Stakingsdag. Een overvolle trein. Mensen zoeken een plaatsje in de eerste klas. Daar zit ik een boek te lezen. Over armoede in België. Een mijnheer met een hondje onder zijn arm komt tegenover mij zitten. Sloeber, heet het hondje. De mijnheer verontschuldigt zich bijna en vraagt zich af of het geen probleem zou zijn dat hij ook in de eerste klas komt zitten. Ik veronderstel van niet. En ik lees verder. Over armoede. Ondertussen denk ik: zie mij hier nu zitten lezen over armoede, uit een boekske. Ik kijk op uit mijn boek en leer meer. De mijnheer zegt dat [...]

Met drie auto's rijden we naar een idyllisch Zeeuws dorpje. Vrouwen van wel tien verschillende nationaliteiten, met en zonder hoofddoek, allemaal even mooi en verwachtingsvol. In de tuin bij de kerk krijgen we koffie, thee, zelfgebakken cake en veel hartelijkheid. We rijden samen verder naar een omgebouwde boerderij waar we een royale lunch genieten. De zon en de rust doen deugd, een vrolijke groepsfoto markeert ons geluksgevoel. Dan verder naar een kruidentuin, opgezet en onderhouden door vrijwilligers. Van kruiden houden we allemaal. We zijn vandaag van de ene verrassing in de andere gevallen. Niet alleen over zoveel warme gastvrijheid, niet [...]

Hij zit rustig aan een tafeltje te wachten op zijn beurt. Ogenschijnlijk rustig toch. Ik schuif bij hem aan, ik moet ook even wachten. Ik vraag of hij koffie wil. Hij glimlacht en zegt: "u hebt een wit hart". Hij heeft een afspraak over twintig minuten. Hij woont al twee en een half jaar in België. Eerst in Wallonië, nu sinds zeven maanden in Antwerpen, vertelt hij me in perfect verstaanbaar Nederlands. Hij komt uit een conflictgebied en heeft erkenning gekregen. Nu hoopt hij op gezinshereniging met zijn vrouw en kindjes die nog ginder zijn. Zijn jongste heeft hij daar [...]

"Bekijk dit maar eens goed", zegt ze. Ze drukt hem een papier in de hand. "En denk erover na." Hij was aan het dollen met een vriend, daar in die kamer van de jongerenwerking die eigenlijk ook bureel is. Waar zij altijd mogen komen rondhangen. Die plek is hun nieuwe huiskamer. Hier kunnen ze even dollen. En ook hulp krijgen. Advies. Over verblijf. Over hun nieuwe bestaan. Zoals de bus, de school. Advies met de glimlach en met warmte. Hoe oud zou hij zijn? 15? 16? Hij spreekt trouwens perfect Nederlands. Ze heeft bustijden voor hem uitgezocht naar een andere [...]

Vroeg opstaan, maar in alle rust. Computer opstarten, mails. Verder schaven aan een klus: verslag van het voorbije PSC-weekend; al mijn eigen indrukken samenvoegen tot iets wat voor ons allemaal nuttig is om te onthouden. Ontbijtje. Een paar pagina's in de weekendkrant. Een diepe zucht. Afspraak met Ina, zoals elke week. Ik fiets naar haar toe en denk na over wat ik wil bespreken. Ik heb nog altijd veel vragen, waar ze gelukkig helder antwoord op geeft vanuit haar decennia intense ervaring, maar met respect voor mijn positie nu. We praten na over dat PSC-weekend. Hoe ontroerd en dankbaar we [...]

"Oeioei", "Amai m'nen frak!" - weer zijn de uitroepen niet van de lucht, als we het vervolg lezen van Saul en David (1Sam.18). Hoe David, de herdersjongen, supergeliefd werd en wat dit met Saul, de machtige koning, deed. De kracht van jaloezie. Slinkse pogingen om die gewone jongen uit te schakelen. Maar de Heer was met de kleine jongen, omdat hij verstandig handelde. De eigen verhalen liggen er vlak naast. Verhalen van zogezegd onbelangrijke mensen zoals David. Waarom jaloers zijn geen zin heeft. Dat je soms ook wel 's chique zou willen kunnen eten, maar zou het dan beter smaken? [...]

Op kraambezoek. Wij westerlingen maken ons zorgen: wat voor cadeautje neem je mee, welke tijd past het best, sorry dat we wat later zijn. We komen binnen en mama en baby slapen rustig verder. De papa en een vriend maken eten klaar. Een typisch gerecht speciaal voor pas bevallen mama's: vol vitamine E, zeggen ze. Mama komt erbij. We krijgen elk een vork en genieten samen van het zachte krachtvoer uit één bord. Baby slaapt nog steeds; wordt niet gestoord omwille van het bezoek. Papa gaat de andere kinderen van school halen. Ze komen rustig binnen, zeggen allemaal dag [...]

Het concert is gedaan. We staan elk met een glas in de hand. Ze vraagt me hoe de nieuwe job bevalt. Kun je het wel gewoon worden daar? tussen die mensen? Kun je het loslaten 's avonds? Pas op, vooral mensen die al generaties lang in armoede leven, zitten vast. Die staan nergens voor open. Dat stoort haar zo, zegt ze. Ik voel boosheid opkomen. Zoveelste keer dat ik dergelijke woorden hoor. Zoveelste confrontatie met negatieve vooroordelen over 'die mensen' tussen wie ik mij thuis voel. Even overweeg ik om de conversatie af te breken met [...]

Bijbelbabbel. Busstaking. We zijn met een klein groepje. Zomaar wat vrienden bij elkaar. De Bijbel gaat spontaan open, op teksten die we zo mooi vinden. Dat lange gebed van Jezus voor zijn vrienden in Johannes 17. Die laatste woorden van het Johannesevangelie: dat alle woorden tekort schieten om uit te drukken wat Jezus voor mensen betekent. Daar zijn geen woorden voor. We zijn samen stil van ontroering. Als je geen woorden meer vindt, komen er beelden in je op. Zoals dit héél oude ikoon, het oudste dat gevonden is, uit een ruïne in de Egyptische woestijn, maar bijna modern, zo [...]

Ze zijn van ver gekomen. En elke dag nog is een inspannende reis, onze wereld in. In hun wereld waren ze geslaagd. Hoge diploma's, boeiende carrières. Maar niet aanvaard. "Van de verkeerde kant", noemt men dat. Die eenzaamheid is een stille moordenaar. Dus hebben ze een oversteek gemaakt. Naar onze samenleving waar die verkeerde kant officieel niet bestaat. Gaan wij hen aanvaarden? Elke dag is voor hen een spannende zoektocht. Ik mag hen bezoeken, in hun mini-appartement. Hun ontvangst is hartverwarmend. De tafel staat vol heerlijkheden. Het kost mij maar een kleine stap om in hun wereld binnen te [...]

15 straatbewoners en 15 vrijwilligers, een paar pastores en dominees. Twee aan twee op driedaagse naar Averbode. Buddy's voor elkaar. Zonder pretentie of blabla, zonder gedoe, zonder masker. Samen op zoek naar een veilige haven om jezelf te zijn. Naar vuurtorens die je als lichtpuntjes op weg helpen. Wat brengt dat? Een stukje hemel op aarde. Niets hoeven, kleine stapjes aandurven, zomaar tot gesprekjes komen, ongelooflijk zot kunnen doen, opeens tranen, een knuffel, samen stil worden, iets van je verhaal, een onvermoed talent delen, uit volle borst over het leven zingen. Eén groep worden. Verschillend mogen [...]

Mijn trein staat stil voor een sein voor “de put” van Antwerpen Centraal. Ik zie een meer dan levensgrote rat vlak voor me. Tussen andere street art. Alle tijd om ernaar te kijken, er een foto van te nemen. Street art intrigeert me. Wie zijn de makers, wat zijn hun verhalen erachter? Dit hier is wel heel frappant wat het vaak is: rat art. Je kunt dezelfde letters anders zetten en hetzelfde anders zien. Straatratten genoeg in een stad, zou je zeggen. Je kunt je neus ervoor ophalen. Doen of ze er niet zijn. Ze bewonen de straten, de [...]

Dans is sinds mensenheugenis een manier geweest om je te bevrijden en je bevrijding te vieren. Ook in de bijbel. Vreemd dat er in de westerse en westersgekleurde kerken zo weinig gedanst wordt. Zijn kerkmensen daar dan niet vrij? Ik dompel mij onder in de vrouwenwerking en in de jongerenwerking die uit het PSC zijn voortgekomen. Plekken waar buiten de lijntjes wordt gekleurd, waar mensen ongedwongen kunnen samen zijn buiten kantooruren. Op beide plekken wordt eerst samen gegeten en afgewassen en, opvallend, op beide plekken komt vervolgens spontaan muziek en dans los. Random en chaotisch. Luid en vrij. Uitbundig en [...]

Open Huis is een plek waar mensen in armoede het woord nemen. Elke twee weken zitten ze samen rond de tafel om hun verzetjes te bespreken. Hun verzetjes: vormen van klein verzet. Verzet tegen isolement, tegen depressiviteit, tegen je-laten-gaan. Hoe? Samen. Samen koffie drinken en soep eten, sporten,  dansen, cursus volgen, zot doen, elkaar plagen, cultuur meemaken, over de bijbel babbelen, van alles wordt mogelijk. We praten erover: waarom doe je dit, en wat belemmert je? Vanmorgen ging het over pains en gains van sport. Wat voor sport geldt, geldt voor het leven zelf. Niet altijd gemakkelijk vol te houden. [...]