De wereld beluisteren, mens voor mens
Wat is jouw verhaal? Je hoeft het me niet te vertellen. Maar als ik bij je kom zitten en tijd maak, komen er soms zomaar stukjes bij je uit. Puzzelstukjes. Ik doe mijn best om jou daar niet op vast te prikken. Zoals ik dat ook niet graag heb dat mensen met mij doen. Je verhaal kan zomaar tegenstrijdig zijn, mistig, gekleurd door allerlei emoties en omstandigheden. Ik ben zo dankbaar als je me stukjes toevertrouwt. Gewoon zoals je ze op dat moment kwijt wilt. Ik speur naar jou. Naar je ziel, zeg maar. Waar het resoneert in jou. Iedere [...]
Aha!
We hadden weer bezoek vandaag, zoals elk half jaar, van een groepje jongeren uit Denemarken. In een horizon-verleggend jongerenprogramma toeren zij door drie Europese landen rond het thema "grenzen" en maken daarvan een video-impressie. Wij als PSC genieten ondertussen internationale waardering als favoriete bezoekplaats in dit programma. En ook vandaag overkwam "het" ons weer. Die aha!-beleving. De vibe. Op een diep onvergetelijk niveau. Eerst natuurlijk handje schudden, rugzakken uit, even landen, koffie en thee, vragen stellen, informeren en uitleggen. En dan naar boven: naar onze Jongerenwerking. Want daar gebeurt het echte werk. En daar gebeurt "het". Dat aha!-gevoel. Wat je [...]
Hoe leven?
Zomer 2024. De zon doet deugd. De natuur is mooi. De stad is nog rustig. Ontspannen is fijn. Zomaar fladderen van het ene moment naar het andere en soms gewoon even zitten met een dankbaar gevoel. Zomer 2024. Raketten worden afgeschoten. Een man steekt lukraak mensen neer. Een lotgenoot van hem wordt zelf vermoord teruggevonden in het stadspark. Mensen verongelukken. Oogsten mislukken. De wereld staat letterlijk in brand. Zelfde zomer, zelfde moment. Allemaal mensen. Eén wereld. Hoe kan het. En hoe hiermee leven? Letterlijk terwijl ik in het stadspark een kostbaar gesprek heb, ligt die vermoorde man een paar meters [...]
Overal kan er heilige grond zijn
Een zaaltje in een buurtcentrum met tien heel verschillende mensen met uiteenlopende veelbewogen levensgeschiedenissen in hun figuurlijke rugzakken rond de tafel, gebogen over een inspirerend bijbelhoofdstuk dat allerlei reacties bij hen oproept en die naar elkaar kunnen luisteren. Een wekelijkse gezamenlijke eenvoudige lunch van vijftien geëngageerde mensen van diverse werkingen tegen armoede en voor menselijke alternatieven, met om te beginnen een moment van samen luisteren naar een lied, uitwisselen over de wereld, het leven en onszelf en een samen uitgesproken gebed. Een afspraak in het stadspark met een psychisch kwetsbare vrouw die het groen en de rust nodig heeft om [...]
Leven
Net terug van een rustige vakantieperiode dompel ik mij weer onder in de stad. Buiten de stad is er overal groen en leven. Voor mijn vakantie was ik zo moe van alles dat ik het gevoel had dat in de stadsrealiteit veel leven alleen maar afgekneld wordt. Ja, afgekneld wordt er veel. Maar nu kan ik weer open en fris ervaren: het leven stroomt hier weldegelijk ook, daar dwars doorheen. Ik kom terug op plekken waar ik bij mensen kan zijn. Ik word gebeld of neem terug contact op om te horen hoe het gaat. Op straat kom ik iemand [...]
Parallelle stad
'Hallo mevrouw, bent u van het PSC? Hebben jullie een appartement vrij? Voor een gezin dat op straat komt te staan. Voor iemand die al 20 jaar in België is zonder papieren maar niet terug kan naar het herkomstland. Voor mijzelf, ik ben wanhopig.' Meerdere kerken per week. Per mail, per telefoon, in ontmoetingen. Telkens en telkens opnieuw. We zetten ons in voor toegankelijke huisvesting en verbinding. Zo vechten we tegen twee grote problemen in deze tijd: woningtekort en eenzaamheid. Een strijd van David tegen twee Goliaths. We doen wat we kunnen. Maar we kunnen de wereld niet redden. En [...]
Altijd nieuw, altijd trouw
Zomer. Afstand nemen. Bezinnen. Opruimen. Zo kom ik een rol papieren tegen, van zes jaar geleden. Ik was toen net begonnen als stadspredikant. We hielden samen een bezinningsweekend over het PSC. Op die papieren reageerden we op deelthema's, als een schriftelijk en daarna mondeling gesprek. Eerlijk, zoals altijd. Ik rol ze uit en lees met interesse, en sta versteld. Wat is er ondertussen veel gebeurd. Veel veranderd. En tegelijk: wat hebben we ons aan onze afspraken gehouden! Beter dan we toen konden bedenken zelfs. We hebben zinvolle besluiten genomen, nieuwe dingen aangedurfd, en we zijn gegroeid. En tegelijk onszelf gebleven. [...]
Kringloop
“Ik heb maat 37 en dit is maat 37,5, kan dat wel, denkt u?”, vraagt een gracieuze jonge vrouw mij in de kringloopwinkel, wijzend op elegante rode hakschoentjes die ze aan het passen is. “Als ze u comfortabel zitten, waarom niet, ze staan u prachtig!”, zeg ik welgemeend. Ook een andere mevrouw valt mij bij, geeft nog een tip van een extra inlegzooltje, en loopt verder. “Bent u zeker dat ze me staan? Fijn, dan doe ik ze!" “Tof hè om iets moois te vinden in de kringloopwinkel”, herken ik. “Ja”, vertelt ze, “ik voel mij hier goed, en niet [...]
Ode aan de schijnbare nutteloosheid
Begrijp me niet verkeerd. Nut heeft nut. Er moet hard gewerkt worden om het leven in stand en goed te houden of te maken. Van handen uit de mouwen word je blij, vooral als dat zichtbaar resultaat oplevert dat voldoening geeft en als het samen gebeurt in goede sfeer. Je nuttig voelen doet deugd. Maar ik pleit ook voor het oog van de storm, de leegte in de drukte, de stilte in de stad. Zonder dat is zoveel nuttigheid niet uit te houden en mis je iets wezenlijks. Het is weer bedrijvig in de sociale kruidenier. Gelukkig is er het [...]
Durven verschillen
Bijbelbabbel in Open Huis. Elke maand gebeurt het. Dat open groepje mensen dat op de uitnodiging ingaat om samen te zitten rond een hoofdstuk uit de Bijbel. Zot hè, rond zo'n oud beladen boek. Maar kijk, dat maakt het juist zo boeiend. Die openheid. Het maakt niet uit wat je wel of niet gelooft, je bent sowieso welkom. De koffie en de luisterbereidheid bij iedereen maken tongen los en harten open. Ook vandaag weer. Het bijbelverhaal riep heel veel thema's op. Onderweg zijn, je beschermd voelen, of God dat doet of niet. En wat neem je mee, wat is voor [...]
Ik kan het niet alleen
Eerlijk? Ik ben moe. Of beter gezegd: ik voel me bont en blauw. Alsof ik meerdere stompen in mijn maag heb gehad. Terwijl ik mensen in de ogen keek en hun wanhoop beluisterde. Hun verlieservaringen, veelvuldige frustratie, jarenlange vernedering, struggle om te overleven. Hun appèl rechtstreeks aan mij. Soms heel indringend, op het stalkende af. Dat krijg je als contactpersoon van een organisatie. Dat hoort erbij en we kunnen niet iedereen (zomaar) helpen, ik weet het. Daar zijn doordachte werkwijzes voor. Grenzen aan. Allemaal redelijk. Maar die nood in de ogen, die verbijsterende miserie, het hartverscheurende besef dat deze medemensen [...]
Universum
Dinsdagnamiddag 14u. De grote kerk in putteke Stad opent weer haar deuren. Tientallen mannen en vrouwen slenteren naar binnen, met hun letterlijke en figuurlijke rugzakken, voor wat soep, koffie, lekkers, een momentje rust, in hun dak- of thuisloze bestaan. Sommigen knielen en slaan een kruis, trekken zich terug in gebed of in afwerend stilzwijgen. Anderen vormen groepjes landgenoten die elkaars taal spreken. Hier ga je zitten waar je wilt, je kunt babbelen over wat je wil. Gewoon zijn. In dit universum klinkt aan de piano verderop in de kerk heel subtiel "Alpha" van Vangelis. Loflied op het universum. Gespeeld door [...]
Wegen bouwen
“Hoe gaat het?”, vraag ik hem na een hand van hem gekregen te hebben en terwijl ik plaatsneem op de stoel naast hem. Hij zit aan het gonzende bureau-eiland midden in de Jongerenwerking waar jongeren, medewerkers en stagiairs rond samen zitten om hun vragen te bespreken, vanalles op te zoeken, gewoon samen te zijn, te bekomen misschien van een werkdag, met chips, koekjes en tassen thee her en der tussen de laptops en papieren. Bekomen van de werkdag doet ook deze jongen: hij heeft een job in de wegenbouw, elke dag van 6.30u tot 15u. “Bwah”, zucht hij, “ça va, [...]
De kracht van de kring
Ik mag het vaak meemaken. Mensen in een kring. Soms gebeurt dat zomaar, soms gepland. En vaak gebeurt daar iets. Een kring doet wat. Mensen hebben er iets aan om samen te zijn, te delen en naar elkaar te luisteren. Ik mag getuige zijn van hoe krachtig dat dat is. Hoe mooi. Tenminste, als dat kringgebeuren veilig is. Als je samen elkaars gelijkwaardigheid erkent, hoe verschillend je ook bent. Als ieder uniek mag zijn en eerlijk. Als er stilte mag zijn die warm aanvoelt. Als ieders stem ertoe doet en ook het zwijgen, een grapje, een knipoog, de koffie of [...]
Ik voel mij in België
Beste niet-beste Conner, u kunt trots zijn op België. Komt u daarom terug? Uitgerekend op het mooiste feest Eid al Fitr, waar mensen op hun Eid-best het mooiste van zichzelf laten zien? Awel, welkom dan in uw plekje in België, land van mensenrechten en democratie, vrijheid van expressie en onderneming, diverse taalgemeenschappen en talent tot compromis. Ga vooral vandaag 's wandelen door Molenbeek. Of door de Seefhoek, mijn buurt. En nog zoveel andere plekken. Liefst vandaag. U zult genieten van de vrolijkheid, het lekkers, de kleuren. In ons België kan dat allemaal. Mensen kunnen hier gelukkig zijn, feest vieren, in [...]
Save Our Souls
Mijn leven is redelijk comfortabel. Pure chance. Ik heb de kans en de ruimte om te doen wat ik graag doe: zijn bij mensen voor wie het leven door pure malchance allesbehalve comfortabel is. Maar dat went nooit. Elke confrontatie met toenemende kunstmatige maatschappelijke kloven, en met de rauwheid en wanhoop aan de andere kant van dat comfort, gooit me overhoop, doet mijn hart bloeden, vliegt me naar de keel, van verbijstering en onmacht. Ik lees Pascal Debruynes boek "Gezinshereniging onder druk" en herken de enorme inzet ook in onze eigen organisatie, in dit ontmoedigende doolhof. Ode aan al wie [...]
Leefwerelden
De ene jongere is de andere niet. En je ziet het echt niet aan de buitenkant. Er lopen in deze stad veel studenten rond. De sociale richtingen doen het goed en tonen een diverse populatie. Ik heb al veel stagiairs mogen meemaken en begeleid, telkens opnieuw jonge mensen vol talenten, gevormd door hun eigen leven en gedreven om zich te geven voor anderen. Ze trekken zich het lot van die anderen oprecht aan en beseffen hun bevoorrechte leven in contrast met dat van leeftijdsgenoten op de vlucht. Als je het bestuur van stad, land en Europa aan hen zou geven, [...]
Je moet maar durven
Grondig aanpakken. Uitbreken. Heropbouwen. Anders inrichten. In fases denken. In gesprek gaan. Je weg zoeken. Daar veel voor over hebben. Je moet maar durven. Dat is wat er hier gebeurt. En reken maar dat het een waagstuk is. Het PSC heeft het aloude robuuste Werk Der Daklozen onder haar bescheiden vleugels genomen. Of gekregen. Samen in de storm van de woningmarktproblematiek. Want samen kun je er nog meer aan doen. Niet pleisters plakken, maar tot op de fundamenten durven gaan en samen iets nieuws realiseren dat stormen kan doorstaan. Collectieve opvang is niet meer van deze tijd, is niet meer [...]
Aan de kerken
Als ik een blogstukje schrijf, is dat meestal allereerst om mij te uiten over wat mij raakt. Wie het interesseert pikt het op. We vinden elkaar als schrijver en lezers vaak wel, zelfs als u of jij in een heel andere context leeft. We vinden elkaar in het mens zijn, leven, in de wereld staan, en wat ons daarin inspireert. Deze keer wil ik mij voor een keertje richten tot een bepaalde groep onder u. Tot mensen die zich met een kerk verbonden voelen. Die daar vaak druk mee bezig zijn, er hun leefwereld in vinden. Er moet mij namelijk [...]
Toch zullen we doorgaan
We werken hard, in onze kleine organisatie, en velen met ons. Met hart en ziel, met liefde, visie en een vurig gedroomd doel voor ogen: een menselijke, rechtvaardige, warme samenleving. Daartoe creëren we plekken en projecten die tonen dat dit kan. We doen dit met heel verschillende mensen samen – jongeren en gezinnen op de vlucht, ouderen in armoede, inwoners van Burkina Faso – die op allerlei manieren tegen muren oplopen en uitsluiting ervaren. Of op z’n minst heel veel moeite moeten doen voor gewoon een menswaardig plekje in het land, tussen mensen en voor een beetje zin in het [...]
Licht
100 doden bij een zoveelste bombardement. Een presidentskandidaat die aanmoedigt tot oorlog. Toenemende maatschappelijke kloven en crisissen. Boze boeren, zieke natuur, giftige lucht, kapotte aarde, stijgende zee. Mensen die op straat belanden. Eenzaamheid die ondermijnt. Hulpverlening met wachtlijsten. Goede mensen met burn-out. Het web van wanhoop weegt. Zwaar. Donker. Ik fiets naar één van mijn werkplekken met dat alles als een loden bal in mijn buik. Fietsend laat ik soms mijn tranen lopen. Het valt toch niemand op en de wind streelt ze weg. Ergens op mijn route moet ik door een trekgat tussen gebouwen, waar de wind dubbel zo [...]
Goedheid
Het is een harde wrede wereld. Maar ik kom zoveel goedheid tegen. Het raakt me altijd opnieuw. Ik had vorige week iets schokkends meegemaakt. Dit is niet de plek om daar meer over te vertellen. Het heeft me een hele week gekost om het een plekje te geven. Toen het net gebeurd was, kon ik mijn eerste emoties kwijt bij de mensen van 't Vlot, onthaal voor dak- en thuislozen, waar ik toen net moest zijn. In het teamoverleg vooraf aan het onthaal was er aandacht voor. Vandaag tijdens het onthaal van 't Vlot kwam een thuisloze die daar niet [...]
Leef er maar mee.
Dat gevoel dat er altijd is. Dat je altijd verbergt. Om te functioneren. Omdat weinigen het begrijpen. Omdat je altijd moest zwijgen. Omdat je je schaamt. Het is meer dan een gevoel, het zit in je hele wezen precies. Het kan je zomaar overnemen. Met je aan de haal gaan. Zonder reden. Wel met een aanleiding, dat weet je nu al iets beter. En dat ze dat een trigger noemen. Een trekker van een pistool is dat letterlijk, awelja, zo’n aanleiding schiet je soms zomaar overhoop. Als een sluipschutter. Onverhoeds. Een geur. Een blik. Iemand die je lijkt te negeren. [...]
Samen smelten is een heilig spel
Bijbelbabbel. Maandelijks iets om naar uit te kijken. Tien heel verschillende mensen rond de tafel met koffie en koekskes, met hun eigen verhalen, en dan dat bijbelverhaal van de maand op die tafel. We sluiten dat samenzijn altijd af met een tekstje. Ik heb er vaak verschillende bij, in afwachting van hoe het gesprek die dag verloopt. Vandaag is het de parabel van de ijsblokken geworden. Over twee blokken ijs in een koele verhouding tot elkaar omdat eerst de ànder zou moeten ontdooien, en die dus alsmaar ijziger worden. Maar dan is er de zon en ondanks zichzelf vervloeien ze [...]
Donker en licht
Donkere en koude dagen. Donkere en koude tijden. Donkere verhalen ook, in wonderlijk hartverwarmend vertrouwen verteld, zomaar, in een onthaal, bij een tas thee, even apart soms. Een vrouw die ik wekelijks zie. Haar lijf staat stijf van de artrosepijn: kapotgewerkt. Ze lijkt ouder dan ze is. Ik kwam hier ooit 35 jaar geleden met mijn vier jonge kindjes en geen man, vertelde ze me gisteren. Ik kende hier helemaal niemand, zegt ze, wat moest ik doen. Maar de eerste week hier, ik ging naar een protestantse kerk en ik ontmoette er Maria, zegt ze, en zij nam mij mee [...]
Agenda – “dat wat gedaan moet worden”
Twee januari. Typisch zo’n moment om pas op de plaats te maken en reflecterend vooruit te zien in mijn agenda, vanuit de rust van een paar dagen thuis. Dat is mooi gezegd. ’s Nachts voelt dat wel ’s anders. Dan kan het mij overvallen, alsof mijn relativeringsvermogen slaapt en ik niet. Wat gaat er veel gebeuren in het nieuwe jaar. Wat komen er veel taken op mij af. Allemaal ongelooflijk boeiend en zinvol, ik prijs me gelukkig. Behalve op zo’n nachtelijk paniekmoment. Koortsachtig begin ik te zoeken naar mogelijkheden om het aan te kunnen. Kan ik dan niet beter dat [...]
Herbergzaam
"Hebdegij een safke voor mij?", vraagt hij in het kerstonthaal van 't Vlot aan een andere gast. "Nee man, ik ben dakloos." Ik betrap mezelf erop dat ik schrik. Natuurlijk komen er naast thuislozen (mensen zonder convenabel onderkomen) ook mensen zonder ook maar enig onderkomen, letterlijke straatbewoners, in 't Vlot. Maar bij alle gezelligheid, lekkers en vrolijkheid van dat moment die ons in een feestroes zou kunnen brengen, moet dat zinneke me terugbrengen bij de realiteit. "Ik ben dakloos, ik heb zelfs geen sigaret of niks." Ik bekijk de man en zie het niet aan hem. Dat kan. Je waardigheid [...]
Vrijwilligers zijn ook mensen
Gisteren was het Internationale Dag van de Vrijwilliger. Dat is het eigenlijk elke dag, want haal vrijwilligersinzet weg en de samenleving stort in en wordt een koud systeem. Wat is er mooier dan je uit vrije wil inzetten met jouw talenten en mogelijkheden op manieren die professionelen niet kunnen waarmaken omdat ze beperkt zijn in opdracht en tijd. Vrijwilligers zijn even divers als de mensheid zelf. In wat ze kunnen, wat ze doen, waarom ze het doen, hoe intens of losjes. Ook vrijwilligerswerk zelf evolueert: van jarenlange engagementen en uit liefdadige motivatie naar korter en meer met het oog op [...]
Goed bezig?
Hoe weet je of je goed bezig bent? Wat betekent ‘goed’? Volgens wie? Volgens welke criteria? Lastige vragen zijn dit, die je niet uit de weg kunt gaan als je met mensen omgaat. Maar ‘goed’ in het omgaan met mensen is niet meetbaar. Er worden pogingen gedaan om het wel meetbaar te maken, via registratie en kwaliteitseisen. Daar kan de nobele bedoeling achter zitten om diensten en rechten eerlijk te verdelen. En om jezelf te evalueren. Evalueren zit in onze westerse samenleving ingebakken, al van de kleuterschool af. En dat maakt dat we ons vaak en snel tekort voelen schieten. [...]
Stoel erbij
Als er mij één ding verschillende keren is opgevallen de laatste tijd, dan is dat dit. Hoe krachtig het werkt om simpelweg een stoel te nemen en bij iemand te komen zitten. En te luisteren naar wat er dan komt. Wat het doet om met dat simpele gebaar te tonen: ik zie je, ik heb tijd en aandacht voor je. Voor jou ja. En zie maar wat je kwijt wilt. Ik ben er. Dat simpele gebaar maakt verhalen los. Deze boodschap zonder woorden: ik loop niet weg, ik ben niet gejaagd, ik vind jou belangrijk. We zeggen wel 's: "Het [...]
Radicaal
Maandelijkse Bijbelbabbel. Vervolgverhaal over de mensheid met haar herhaaldelijke slingerbewegingen tussen goed en kwaad, tussen nieuw en verval, tussen puur en uitwas en weer terug. Dat doet je nadenken. Die Bijbel gaat dus ook over vandaag. Wat kunnen we daarmee? Heeft het zin om tegen het kwaad in te gaan als dat zo sterk lijkt? Kun je iets nieuws beginnen, als je alleen maar slechte voorbeelden hebt, om je heen en in je voorgeslacht? We lezen over iemand die het aandurft. Radicaal zelfs. We denken daar samen over na. Is radicaal verkeerd? Wel als het fanatiek wordt. Als je met [...]
Verbinding
We leven in anonieme tijden. Ondanks, of juist versterkt door, sociale media. En door nog zoveel meer. Toch hoor je het woord "verbinding" vaak vallen. Ik word daar soms een beetje moe van. Als je zulke mooiklinkende woorden vaak herhaalt, lijk je te willen overroepen dat daar nog al te veel aan schort. Verbinding is gene simpele. Wat is dat eigenlijk? En willen we die wel ervaren? Soms best eng. Vandaag was ik zoals elke zondag in een kerkdienst, met koffiedrinken naderhand. Ik kom in verschillende kerkgemeenschappen. Vandaag voelde wel heel bijzonder. Er waren mensen die ik er niet had [...]
Wat blijft er over?
31 oktober 2023. Hervormingsdag. Protestanten denken aan het symbolische moment die dag in 1517, dat Maarten Luther viraal ging met zijn protestmanifest. Protest tegen machtsmisbruik in Gods naam. Luther leerde ons dat je als gelovige en als kerk nooit mag denken dat je er bent, maar jezelf en je gelovigheid altijd in vraag moet blijven stellen. Des te erger dat ook protestantse kerken sindsdien vaak ontaard zijn in bolwerken van religieus gelegitimeerd machtsmisbruik. Kolonialisme, slavernij, bezitsdrang, uitbuiting van de aarde, geestelijke onderdrukking en lichamelijk grensoverschrijdend gedrag, dogmatisme, arrogantie en hypocrisie vormen ook ons strafblad. De 20ste en 21ste eeuw doen [...]
Niet vergeten
"Hey maat, gij zit daar zo, ik zal u 's opfleuren jong, ik heb keigoe nieuws." Woorden niet van een vrijwilliger aan een dakloze, maar andersom: een dakloze die een vrijwilliger probeert blij te maken. Tegen mij: "Ja, hie se, ik ken de Jos al jààre, das zó ne goeie gast. Die verdient da." En weer tegen de Jos zelf: "kZal u iet laten zien, kijk, ziedis: dees krijg ik morgen, ik kan 'm gaan halen. Zie, da zal u opfleuren se." Wat we te zien krijgen is een filmpje op zijn smartphoneke van een puppy. Hij krijgt die cadeau. [...]
Onze God de beste? (Bijbelbabbel)
Het was weer dat mooie moment in Open Huis: de maandelijkse Bijbelbabbel. Open voor wie dan ook, om samen rond de tafel naar elkaars wel en wee te luisteren en onze verhalen te leggen naast een bijbelverhaal. Elk een stukje lezen, associaties en bedenkingen uitwisselen, en zo samen te komen tot respectvol omgaan met die oude teksten als gezond-kritische inspiratie voor vandaag. Vandaag was het ook weer een hele oefening in kritisch lezen. Een verhaal over het oude Israël (nee niet de huidige staat), belaagd door grootmachten (maar daarmee niet automatisch zielig slachtoffer), geholpen door God (maar niet vanzelf en [...]
Vrede in het klein
Oorlog op oorlog. Al of niet druk gemediatiseerd en becommentarieerd. Elk volgend conflict verdringt de andere om de aandacht. Maar in de hoofden van de mensen die ik ontmoet zijn ze allemaal aanwezig. In hun rugzak. Op hun netvlies. In hun lijf. Oorlog is persoonlijk, als je zelfgebouwde huis voor je ogen is gebombardeerd. Oorlog doet pijn, als je ledematen hebt zien rondvliegen. Oorlog maakt letterlijk kreupel, als angst je hersenen aantast. Oorlog maakt oud, ook al ben je jong. Moedeloos, maar voor je familie ga je door. Wie ben ik dan om kant te kiezen? Mij uit te spreken? [...]
Helpen?
Ik moet even iets ophalen, een klein blokje om. Daarbij passeer ik twee mannen die samen op de grond voor een huis zitten. De ene zegt tegen mij: "Goedemorgen!" nog voordat ik dat zelf al kan doen en opgewekt groet ik hen beiden terug. Zo kruist mijn blik ook die van de tweede die er met zijn blikje bier in de hand niet heel helder uitziet. Toch word ik vrolijk van zo'n momentje contact. Twee minuten later passeer ik hen terug op mijn weg naar huis - maar ... ik zie een heel ander tafereel. De goedemorgenwenser ligt languit over [...]
Tevoorschijn
Jemen. Wie heeft het nog over dat land? Andere nieuwsitems zijn belangrijker. Jemen, dat is oorlog, dat is ellende, dat is opgegeven. Dus niet meer noemenswaard. Zo gaat dat. Maandelijks etentje in de Jongerenwerking. Zalig buiten, heerlijk maaltje door jongeren klaargemaakt, ongedwongen sfeer, grapjes, lachen, babbelen, in allerlei talen. Een voor mij nieuw gezicht naast mij. En ik hoor "Yemen". Ik reageer als hij mijn kant op kijkt. "Ben je van Jemen?", vraag ik in het Engels. "Ja", zegt hij. En meteen erachteraan een wedervraag mijn kant op: "Waaraan denkt u bij Jemen? Welk beeld hebt u van het land?" [...]
Bach in de stad
Week van het jaarlijkse Bach Festival. Op illustere plekken in deze cultureel hoogstaande stad wordt de onovertroffen Bach ten gehore gebracht voor publiek dat het zich kan veroorloven. In een andere kerk komen tweemaal per week mensen zonder dak of deftig thuis binnenwaaien voor een gratis koffie, voedzame soep en aandachtvolle babbel. Elke week van het jaar is ook daar Bach te horen. En Händel. En Mendelssohn. En Enio Morricone. En de Beatles. En Franse chansons. Live. Op piano en op het kerkorgel. Allemaal uit het hoofd. Het hoofd en de handen en het hart van een thuisloze, die het [...]
Jongeren in één wereld
Elk half jaar krijgen we een groepje studenten uit Denemarken op bezoek. Zo ook gisteren. In hun land is een “sabbatsjaar” tussen middelbare school en vervolg de normaalste zaak van de wereld en wordt er zelfs structureel voorzien in middelen om eigen horizonten te verbreden. Letterlijk. Met thema en focus “grenzen” op zak en van envelopje met instructies naar volgende aanwijzingen reisden zij van Hamburg, Bremen, Amsterdam, Antwerpen, terug naar Hamburg en naar huis. Telkens langs plekken “aan de rand”, waar mensen letterlijk en figuurlijk met “boundaries” leven. Dan zitten ze goed bij onze Jongerenwerking. Eerst zitten deze studenten en [...]
Over last
Letterlijk op onze stoep. Daar staat hij ineens. Een man. Te kronkelen. Te wankelen. Luidop te praten. Druk te gebaren. Tegen niemand. Of tegen een menigte in zijn hoofd. Dat gaat zo minuten lang door. Ik zie hem vanuit mijn keukenraam. Terwijl ik vredig mijn potje kook en ondertussen bel met een vriendin. Mijn adem stokt. Het went nooit. Ik vertel het haar, wat ik zie. “Moet je er niet naar toe?”, vraagt ze. Ik zou niet weten wat ik kan doen voor hem. Hij staat vlak onder mijn neus maar is zo ver heen. Voorbijgangers negeren hem, het [...]
Daar en hier
Ze zoekt weer mijn oogcontact, ik ga weer bij haar zitten. Vorige week had ze me verteld dat ze in haar thuisland een universitaire graad had. Maar dat ze hier nog niet eens kan poetsen omdat ze voor haar dochtertje moet zorgen zonder opvang en netwerk, en omdat haar lijf niet wil, en omdat ze de taal nog moet leren want de lessen beginnen volgende maand pas. Nu vertelt ze verder. Over haar land. Klein, onbekend, onvermeld in de media. En compleet ontwricht. Geen regering, geen politie, geen infrastructuur, geen eigen cultuur. Gedomineerd door een grootmacht die de eigen taal [...]
Geloof in jongeren
“Vind je dat niet moeilijk om barman te zijn en alcohol te schenken terwijl je moslim bent?”, vraag ik. “Ja, alcohol is haram (verkeerd)”, bevestigt hij, “maar Allah weet, als wij alleen halal (toegestaan) werk mochten doen, dat het nog moeilijker zou zijn om werk te vinden.” Allah is barmhartig. Morgen is hij steward bij de drag queen show. “Ik zal mijn ogen dicht doen”, grapt hij. En dan begint hij verhalen te vertellen van zijn geloof. “Hoe zit dat eigenlijk in de Bijbel, hebben jullie ook die verhalen? en wat met homoseksualiteit?”, wil hij allemaal weten. “En ken jij [...]
Bermbloemen
We maaien ze niet meer af. Hier en daar zaaien we er zelfs bij. Wilde bloemen. Onkruid eigenlijk. Zogezegd. Want waarom die indeling? Integendeel, eindelijk hebben we ontdekt dat we ze nodig hebben. Voor de bijen. Die de basis vormen voor ons ecosysteem. Het milieu, dat grote gebeuren, begint altijd aan de grass roots. In de grond. En dus is daar Godzijdank weer die weelde langs onze wegen, aan leven en kleur. Aan gelegitimeerde wanorde en lef. Want ze doen het toch maar: daar groeien, in de hotspots van onze uitlaatgassen. Ge moet maar durven. Het zal hun een zorg [...]
Het spijt me zo
We waren kinderen. Op de lagere school. Een fijne christelijke school. In een rustig dorp, waar de mussen volop aanwezig waren en het veilig was om de straat over te steken en buiten te spelen. Nu zo’n kleine vijftig jaar geleden. Waarom realiseer ik me nu pas dat het niet oké was? Hoe oud moet je worden om tot inzicht te komen? Hoe komt het dat ik tegenwoordig vaak aan jou moet denken? En nu zo anders dan vroeger? Natuurlijk, we waren kinderen. Kinderen proberen volop de wereld te begrijpen. Vaak helpen duidelijke tegenstellingen daarbij: goed – kwaad, lief – [...]
Oh my God
Ik kom veel tegen. Hoor verhalen, zie blikken, heb ontmoetingen, trek met mensen op. Ongelooflijk veel moois. Veerkracht, humor, verbondenheid. De rijkdom van diversiteit en tegelijk van samen mens zijn. Zalig is dat. Wat een voorrecht. Maar de miserie is nooit weg. Armoede blijft structureel. Inburgering blijft pokkemoeilijk. Trauma's, ballast, drempels, kloven, ze lijken alsmaar zwaarder, hoger en dieper te worden. Daar kan ik niet naast kijken en dat zal ik ook nooit doen. Daarom bestaat mijn blog niet uit mooie tekstjes die een goed gevoel willen geven. De realiteit is wat ze is. En die wil ik delen. Vandaag [...]
Halte
En we doen maar door. We zitten op die tram van het leven, die zijn wissels trekt. In die metro onder de laag van de stad waar de machten spelen. Maar de ene pendelaar is de andere passagier niet. Sommige van ons hebben een abonnement, anderen een voordeeltarief, weer anderen rijden clandestien mee in de hoop dat ze niet gepakt worden. Sommigen zijn ons bij vorige haltes ontvallen, vaak blijven medereizigers maar even in onze buurt, ieder heeft zo zijn of haar bestemming. Of niet. En elk zijn of haar tempo. Of niet. Je hebt mensen die zich voor [...]
Onze buurt – mijmering op wandel door Handel
Mijn straat is jouw straat. Mijn buurt is jouw buurt. Mijn overlast is jouw overlast. Mijn vervuilde lucht adem jij ook in. Mijn afvalophaalkalender is ook jouw kalender. We relaxen in hetzelfde buurtpark. Mijn supermarkt is jouw supermarkt. Mijn straatpassanten zijn ook jouw contacten. Als jouw land wint met voetbal of een feest viert of als iemand van jouw familie trouwt, geniet ik mee van het feestrumoer. Jouw ramadan wordt mijn leefritme. Mijn vertrouwde kerstboom staat in jouw living. Deze stad is van iedereen, klonk het ooit. Maar … mijn imago is niet jouw reputatie. Mijn kansen zijn niet [...]
Schokbestendig
“Beter een slag van een vriend dan een kus van een vijand”, staat er ergens in de Bijbel. Ik moet daar vaak aan denken. Vandaag ook weer. Het kwam er niet gemakkelijk uit. Het heeft ook lang geduurd. We kennen elkaar al een paar jaar. Onze gesprekjes gingen altijd over haar hobby, haar passie. Ze is kunstzinnig en daar is ze een kei in. Ze praat daar graag met mij over, want ik deel die passie. Dat was kennelijk een veilig onderwerp. De laatste tijd kwam er schoorvoetend meer uit en vandaag ging haar luikje open en rolde er [...]
Anders
Je lijkt gewoon. Je functioneert. Je lacht, je zwanst, je doet, je zoekt contact. 'Nen toffe, vinden mensen jou. Soms niet helemaal te peilen, maar soit. Een groot hart, dat wel en dat is zo tof aan jou. Jij zit precies goed in je vel, het leven zit je mee. Niemand vermoedt jouw binnenkant. Hoe elke nacht een kwelling is en elke morgen opstaan een grote overwinning. Hoe bang je bent om onder de mensen te zijn, hoe anders je je dan voelt. Hoe hard dingen aankomen, hoe moe je bent. Doodop. Je houdt het leven maar net vol. [...]
Raar
Hij zit meestal op zijn smartphone te kijken als ik hem zie. Alsof hij geen zin heeft in een gesprekje. Maar schijn bedriegt. Als je belangstelling toont, komt er een mooie glimlach. Zonder je aan te kijken. Alsof hij verlegen is. Maar schijn bedriegt. Hij zegt niet veel. Alsof hij nog niet goed Nederlands spreekt. Maar schijn bedriegt. Hij is hier geboren en getogen. Maar – hij stottert. Zwaar. Elk woord is een gevecht met zichzelf. Mensen denken dan snel dat iemand over weinig woorden beschikt. En dùs niet veel weet, niet veel kan. Maar schijn bedriegt. Hij vraagt [...]
Geloof in wat we doen
Wat drijft jullie? Hoe religieus zijn jullie? Wat betekent dat "protestants" in jullie naam PSC? Wat maakt jullie anders dan andere organisaties? Wat betekent dat voor mensen die bij jullie komen? Twee studenten van de unief op bezoek. Soligion brengt hen tot ons: onderzoek naar religieus geïnspireerde sociale initiatieven (vandaar so-ligion): waarin zit die religieuze inspiratie en hoe komt die tot uiting in de praktijk? Medewerkers, "gebruikers", vrijwilligers - ervaren die dat verschillend? Dat zou natuurlijk zomaar kunnen: je kunt veel goed bedoelen, maar hoe werkt het? Het wordt een lang gesprek, de studenten stellen grondige vragen. Eerst met mij, [...]
Omarm mij toch
Erbarme dich. Woorden van de intense aria van J.S. Bach uit de Matthaeus Passion, waar in deze periode weer veel naar geluisterd wordt. Door velen beschouwd als hoogtepunt uit onze muziekgeschiedenis. En inderdaad, ze gaat recht naar het hart. Verlangen naar erbarming. In een bescheiden kring luisteren we er samen naar. We zijn stil, we laten onze gedachten gaan. Ik zie de tentjes bij het Klein Kasteeltje voor mij. De mensen met hun slaapzakken van hot naar her, van hotel naar straat, van besluiteloosheid naar ontmenselijking. Ik denk aan de overblijvenden tussen het puin in Oekraïne, ik voel de [...]
Tussen de regels
Ik schrijf minder blogs, betrap ik mezelf. Niet erg, niks moet. Maar hoe komt het? Er gebeurt zoveel, de stad en de wereld en de mensen kruipen onder mijn huid, doortrekken me als een spons en hoe langer hoe meer schieten woorden tekort. Er wordt al zoveel geschreven en gezegd en zo weinig gelezen en geluisterd. Midden in die verstikkende woordwolk zoek ik het oog van de storm op, de stilte. Want daar gebeurt het. Het leven. Menselijk contact. Verdriet. Troost. Hoop. Het begin van verzet, van kracht om op te staan. Het verlangen om [...]
Geloof je er nog in?
Bijbelbabbel. Elke keer actueel. Vandaag bijvoorbeeld over respect. "Dat is er niet meer", verzucht menigeen. Op de bus, in het verkeer, tussen generaties. Want "er is geen contact, iedereen zit maar op z'n apparaat". "Waar moet dat naartoe!?" "Het gaat ook allemaal zo snel." Veel zorgelijke gezichten. Er is een nieuwe stagiaire bij. Hoe is dat voor haar? "Ik herken het niet, ik ken niet anders", zegt ze. "Maar ik vind het niet erger worden. Ja, de planeet gaat kapot. En wij moeten er wel nog heel lang op rondwandelen. Dus als wij 'm niet herstellen, wie dan wel?" Is [...]
Present
Foto: uit de oude PSC-doos (Vrouwenwerking 2007), dus vergeef ons de slechte fotokwaliteit, maar zeg nu zelf... hoe mooi! Wat is het grootste cadeau dat we iemand kunnen geven? Volgens inspiratietekstjes op sociale media: tijd. Volgens ervaring als het leven niet vanzelf spreekt: aandacht. En dat hoort bij elkaar. Tijd en aandacht. The biggest present is being present. Presentie is ons ding, zeggen wij zelfs. En dan proberen we te vertellen wat we daarmee bedoelen. Met veel mooie woorden: er zijn, luisteren, liefdevolle toewending, aandacht, trouw, deugd doen, …. Je moet daar precies een halve heilige voor zijn om [...]
Beschermjas
Een beschermjas is een term in de omgang met mensen in allerlei situaties die hun alles wat vertrouwd was hebben ontnomen. Die gevlucht zijn. Dakloos. Uit huis gezet. Een beschermjas is dan een beeld voor levensnodige "omhulling" tegen het uit elkaar vallen, jezelf kwijt raken, onzichtbaar worden. Omhulling namelijk net met wat jou vertrouwd was. Hij vraagt: “do you speak English?” En hij stelt mij vragen. Hij weet niet hoe verder, kan niet naar voor of naar achter. Ik vertel hem over een adviescentrum over migratie. Hij durft niet naar de voedselbedeling, want dan neemt hij eten aan dat beter [...]
Dichtbij
Dagelijks overkomt het me. In de loop van de week stapelt zich dat op. En soms moet het eruit, moet ik zelf stoom afblazen, flink huilen, muziek spelen, mijn hart luchten. Omdat het allemaal zo dichtbij komt. Op en zelfs onder mijn huid. Ben ook maar een mens. En of alles me veel doet, natuurlijk dat. Wat wil je. Mensen dichtbij. Ze komen zelf dichterbij, als je er tijd en aandacht voor maakt. Mensen met loodzware rugzakken, ongelooflijke levenservaringen in de ogen, moeheid en veerkracht tegelijk in het lijf, oud en jong, al of niet of minder in armoede, een [...]
“Dank zij aan God”.
Onze Jongerenwerking. Vijf meiden en jonge vrouwen rond Eva en in de keuken samen aan het kokkerellen. Vijftien opgeschoten gasten WK aan het zien. Ik stel me voor waar ze vandaan komen: Eritrea, Somalië, Afghanistan, Syrië, ... Gebroederlijk naast elkaar; ze noemen elkaar ook broer. Wie binnenkomt groet persoonlijk iedereen, met een hand, een knuffel, een "lang geleden! Hoe gaat het met jou?" en "Hamdoulilah", dank zij aan God. Sommigen luid enthousiast, anderen stil en bedrukt. Indrukwekkende gestaltes, deze jonge mannen. Wat hebben ze doorstaan om tot hier te geraken, over welke moeizame wegen, hoe is het hun gelukt en [...]
Zien
Zien brengt schaamte. Over en weer. Daarom is oogcontact zo moeilijk. En toch is er weinig wat dieper gaat en meer mens maakt dan gezien worden en zien. Daarvoor moet je iets in jezelf overwinnen. Je glimmende zonnebril afzetten, je smartphone even wegleggen, je haast afremmen. Uit je coconneke treden. Ik zie hen zowat alle dagen als ik buitenkom. De mensen met wie ik in de sociale kruidenier of het daklozenonthaal in gesprek ga. Ze zijn mijn buurtgenoten. En zo kom ik hen tegen in de winkel. Of zij mij. Dan voel ik me vaak een beetje opgelaten. Dat ze [...]
Tederheid op straat
"Mag ik je even aanraken?", vraagt de anders vaak zo bozige man met de zachte blik van een klein jongetje. Zijn vingers benaderen mijn schouder alsof ik van porselein ben. "Ik leef alleen, ik mis dit zo. En jij kunt ook wel een schouderklopje gebruiken." Ik val stil van verwondering. Het moment waarop is nu niet bepaald soft te noemen. Een lotgenoot staat bij hem met zijn stapel onbetaalbare facturen en met zijn verzuchting over de continue onbereikbaarheid van zijn sociaal assistente. Pure wanhoop. Ik was er net bij komen staan om mee te luisteren. En dan ineens dit. Dat [...]
Bidden
Roofvogels bidden. Je ziet ze meer in onze bebouwde gebieden, roerloos hangend in de lucht, met hun scherpe ogen speurend naar eten en aandachtig bezig hun duikvlucht voor te bereiden. Knap is dat. We noemen dat bidden. Misschien als foute vertaling van het Engelse “preying” met een e in plaats van een a: op prooien uit zijn. Maar het heeft wel iets om het als bidden te zien. Tussen hemel en aarde durven stil hangen op je vleugelslag en de thermiek van de wind en vanuit die helicopterview anders focussen op de aarde waar je van leeft. Uit mijn achterraam [...]
Bekeerd
Ik houd er een kater aan over. Aan bekering als verborgen agenda. De man zelf ook. Week na week ging hij met mij in gesprek. En ik luisterde. Naar wat hem bezighield. Omdat het hem bezighield. Mensen halen hun levensmoed uit soms de meest bizarre theorieën. Daar heb ik geen oordeel over. Ik geef graag ruimte aan bezieling, inspiratie, beschouwingen over leven, wereld en aan de troost en de hoop die daarin kan liggen. Juist uit de mond van mensen die weinig anders hebben. En die al snel voor zot worden versleten omdat het allemaal nogal ongebruikelijk klinkt. Dat maakt [...]
Het niet meer niét zien.
Hij komt onze Jongerenwerking binnenwandelen. "Ik ken u", zegt hij meteen terwijl hij naast me komt zitten in de zithoek. "Ik heb u geholpen met stoelen en tafels." Dat klopt! Eind juni heeft hij mee de handen uit de mouwen gestoken op onze verhuisdag voor gedoneerde meubelen aan de Woonterp. Ik vraag hem hoe het met hem gaat en hij vraagt het aan mij. En of ik hier ook werk en wat ik juist doe. Hij vertelt dat hij twee jaar in België is, vanaf volgende week weer naar de Nederlandse les zal gaan en "artikel 60" gaat werken (sociale [...]
Samen in de storm
Ons motto, waar we zowat dagelijks aan denken. En dat het stormt, dat is steeds duidelijker aan steeds meer mensen. De orkaan van oorlog, de wilde woekerwinsten, de torenhoge energie-, woon-, leeffacturen, onzekerheid over werk en over gezondheid, ze trekken aan onze jassen, slaan als striemen in onze gezichten, blazen ons van onze sokken tot in onze eigen portemonnees en levensstijlen. Niemand blijft nog buiten schot. Opeens duikt het monster armoede op waar het zich nog niet vertoonde en het grijnst ons allemaal aan. In de sociale kruidenier zien we nieuwe klanten die dit nooit voor zichzelf hadden verwacht. In [...]
Ze willen niet geholpen worden
Zomaar ergens in de stad binnen mijn gehoorsafstand ontstaat er een gesprek dat mijn aandacht trekt. Eerst tussen twee mensen, dan voegen zich er nog twee bij. Ze zijn het luid en roerend eens. Over “die daklozen”. Naar aanleiding kennelijk van een bepaalde persoon die altijd op dezelfde plek zit, daar en daar, bekend bij al deze vier converseerders. Dat die regelmatig moet worden afgevoerd met een politiecombi. Dat ze die zouden moeten wegsteken. Dat die een gevaar is en niet te doen. Eigenzinnig. Hopeloos. Want “ze willen niet geholpen worden hè”. Dat ze er genoeg gezien hebben tussen flessen [...]
Voor Liesbeth
je kunt een stralende glimlach hebben – maar je zonder mensen verloren voelen je kunt barsten van talenten – maar je voelen falen in de maatschappij je kunt gek zijn op dansen, knuffelen, mooie dingen maken en wandelen – en toch slecht in je vel zitten je kunt de wereld rond reizen – maar je weg niet vinden in de samenleving je kunt eindeloos geduld hebben in het luisteren naar anderen – maar niet genoeg hebben aan anderen voor jou je kunt alle moeite doen om de pijn van je leven te verwerken, alle hulp zoeken en dingen doen die [...]
Kat in de stad
Hij was ontsnapt. Onze binnenhuiskat naar wie de straat altijd lonkte. Hij is nochtans totaal niet straatvaardig. En hij kon onmogelijk zelf terug komen naar ons appartementje op het tweede verdiep. Dus wij zoeken, roepen, flyers verspreiden en ophangen, .... dagen aan een stuk. Spoiler alert: hij is terug. Dankzij geduld, opmerkzaamheid en acrobatische toeren van dochter- en manlief. Waarom vertel ik dit op deze blog? Omdat we dankzij dit bange avontuur onze eigen buurt beter hebben leren kennen. Hoe open-minded ik ook wil zijn, kennelijk maakte ik nog altijd onderscheid. "Mensen van andere afkomst hebben niks met huisdieren. Hier [...]
Niet met grote woorden
Verzet moet het niet hebben van grote woorden, wist Remco Campert als geen ander, maar van kolder in de kop en een vraag durven stellen aan jezelf en dan aan een ander. (God hebbe zijn ziel. De dood is een ontroering.) De zomer is voor mij tijd voor extra reflectie. Een viteske minder geeft daar ruimte toe. Hoe zijn we bezig als PSC, hoe ik als stadspredikant? Als zacht geritsel in de tuin, als uit een kleine verscholen bron, om nog met Campert te spreken? Wat doet dat dan, wat werkt dat nu eigenlijk uit? In jargon: hoe politiserend werken [...]
Aanpakken
Problemen willen we aanpakken bij het PSC. Oplossen lukt natuurlijk niet altijd, maar ervan weglopen helpt ook niet. Neem nu de oorlog in Oekraïne. Neem nu de moeilijke woningmarkt in België. Neem nu de superdiverse samenleving met zijn vele bubbels, kloven en muren. Neem ons aller goede wil, maar relatieve kleinheid en onmacht. Onze beperkte mogelijkheden. Maar als je die allemaal samenlegt en je denkt out of the box, ja kijk, dan kan er het één en ander gebeuren. Een leegstaand sociaal appartementsblok, rijp voor de afbraak - we vinden een formule om die onder eigen beheer te krijgen voor [...]
Lef
Bijbelbabbel in Open Huis. Open voor iedereen die wil aanschuiven. En zo zitten we weer samen met een bont gezelschap, allemaal benieuwd naar het volgende verhaal en wat dat ons gaat brengen. Vandaag komt Elia aan bod. Een profeet, die de machthebber van toen confronteerde en vervolgens moest onderduiken in vreemd gebied en letterlijk leven van wat er uit de hemel viel of voor zijn voeten kwam stromen, - maar ook dat raakte op. Uiteindelijk moest hij beroep doen op de gunsten van iemand die zelf niks had. Geen krachtpatser dus, hij moest zijn hand ophouden, zelf om hulp vragen. [...]
Broer en zus
Hij kan het niet laten. Elke week als hij mij ziet in 't Vlot, moet hij mij plagen. Met mijn achternaam. Met mijn afkomst. Met mijn geloofsrichting. En hij is één van de weinigen van wie ik dat goed kan hebben. Als je van kinds af aan tot op heden telkens (vaak flauwe) opmerkingen hoort over die zaken alsof je een zonderling blijft, is dat niet altijd tof. Maar met hem heb ik er juist lol in. We sparen elkaar niet. We laten elkaar niet gerust. Als een broertje en zusje. Hoe verschillend we ook zijn. En via die grappen [...]
Helden van het Telefoonbezoekje
Al jaren. Elke week. Uren aan een stuk. Zeven tot tien gesprekken. Aan de telefoon. Met bekenden en onbekenden. Mensen met wie het goed gaat, maar ook mensen voor wie het leven niet meer hoeft. Klapkes over handwerken en koken, het weer en gezondheidsklachten, en ja, tussen de regels of uitvoerig soms over dat vaak ondraaglijke leven. Pijn, eenzaamheid, relatiebreuken, slechte behuizing, hoge facturen, moedeloosheid. En al babbelend toch wat meer lucht, een kwinkslag, een dikke merci. En "bel je volgende week terug? Ik zit bij de telefoon zene, ik reken op u!" Bezoekjes per telefoon zijn dit. Uw huis [...]
Blij je te zien!
"Beste wensen" klinkt het weer overal. Elke eerste keer dat je iemand ziet in het nieuwe jaar moet dat toch even gezegd worden. Zeker in coronatijd is elkaar zien en begroeten niet vanzelfsprekend. Elleboogje, vuistje, mondmasker, het blijft kunstmatig, afgemeten, afstandelijk. Verleren we het ondertussen? Spontaan warm contact waar je niet bij na hoeft te denken? Effe zo'n knuffel, een dikke kus, een schouderklop, een arm om je heen. Went het om dat te achterwege te laten? Of waarderen we het nu extra om elkaar dan in elk geval nog fysiek in de ogen kunnen zien? "Blij je te zien" [...]
“Kunnen zijn wie je bent”
Warmste week 2021. Dit is het motto. Er is nu veel aandacht voor. Vooral voor jongeren. Zij moeten nog ontdekken wie ze zijn. Daar de ruimte voor krijgen, en steun en hulp als dat nodig is. En wat het betekent: "kunnen zijn wie je bent", daar wordt over gepraat. Dat mag bespreekbaar zijn. Je mag er zijn, ook als je je anders voelt dan anderen. Als je het moeilijk hebt. Je staat er niet alleen voor, er bestaat solidariteit. Het mag geld kosten. Dat zamelen we samen in. Zo wordt het concreet. Dat is de warmste week. Putje winter. Volle [...]
Ter elfder ure
In een land hier ver vandaan ... ligt een land nauw aan het hart. Burkina Faso ligt wat ons betreft vlak naast België. Bobo naast Antwerpen. Moslims naast protestanten. Mensen in armoede en onder allerlei dreigingen daar naast ons mensen die over de wereld wakker liggen hier. Vriendschap kent geen kilometers, geen hokjes, geen polarisatie. Zowat elke dag hebben we contact met elkaar, we wisselen ervaringen uit, foto's, kleine en grote succesjes, grote en kleine zorgen, wijsheden en verhalen. Samen vechten tegen moedeloosheid en onrecht, samen vindingrijk zijn in nieuwe kansen, samen nieuw perspectief oogsten. Samen zijn we een team. [...]
Voor iedereen
Onze Jongerenwerking heeft sinds een jaar een toffe stek: de pastorie van een protestantse kerk (de Brabantse Olijfberg aan de Lange Winkelstraat 5). We voelen ons er helemaal thuis en erg welkom. Een idyllische binnenkoer, een hele eerste verdieping en zelfs een torenkamertje, een gezellige living, maar ook speelruimte en gesprekskamers en natuurlijk een keuken om samen maaltijden te bereiden en koffie en thee aan te vullen. Een open inloop voor jongeren die anders alleen op de wereld in België zouden leven, in hun eentje gevlucht en volop bezig hun leven opnieuw op te bouwen. Je kunt je misschien een [...]
Kind van God
"Ik heet Mike", zei hij trots tijdens één van onze eerste en vele babbels. Midden in zijn verhaal over waarom hij al even trots was dat hij als ongewilde straatbewoner met een rugzak propvol tegenslagen en een zeer lijf toch principieel van de drugs en de alcohol af bleef. "Mike, dat komt van Michael", vulde hij aan, "een aartsengel. En mijn achternaam is Arends en komt in de Bijbel voor: God draagt mij op arendsvleugels. Ik ben een kind van God. Maak je geen zorgen om mij, ik kom overal doorheen." Drie dagen geleden kwam ik hem tegen voor mijn [...]
Ebony meets ivory – win-win voor beide (Bijbelbabbel)
De beste koning ever beleeft de top van zijn carrière, zo lezen we vandaag over koning Salomo. Eén en al goud wat er blinkt, zilver was er niks meer bij, zijn rijk wordt alsmaar rijker en zijn roem gaat de wereld rond. Coalities, handelsrelaties, import van exotische grondstoffen, daar kon wel een legendarische ivoren troon van jewelste van af. En zo'n verhaal lees je dan samen met mensen in armoede. Ik hield mijn hart vast. Het verhaal wordt nog mooier. Al die roem maakt een al even legendarisch geworden koningin uit Afrika, de koningin van Seba, sceptisch nieuwsgierig. Ze wil [...]
Back on stage
We zijn vertrokken. Vijf studenten hebben zich voor een lange stageperiode aan ons verbonden en wij aan hen. Vanuit verschillende opleidingen en achtergronden, met verschillende leerdoelen, op verschillende plekken van ons PSC. Vijf. Vorig jaar hadden we er ook vijf, maar dan allemaal in de Woonterp. Nu zijn er daar "maar" twee. Maar die tellen samen al voor vijf :-) : al maanden stonden ze te popelen en ook ik zag naar hen uit, samen met de Woonterpbewoners en -vrijwilligers. Hoe beter we voorbereidend kennismaakten, des te enthousiaster werden we over en weer. Dit is niet zomaar een stageplek, dit [...]
Den ambiance maken we samen
Gedaan met onze stek aan 't Schoolplak! Eerder dan voorzien. Open Huis heeft even moeten sluiten. Wat al lang dreigde te gebeuren is gebeurd: door verwaarloosde interne lekkage is het plafond naar beneden gekomen. Gelukkig op niemands hoofd. We kunnen pas over een paar maanden terecht in ons nieuwe pand bij het Sint-Jansplein. Maar Open Huis tot dan gesloten houden, dat gaat niet gebeuren. Het PSC vindt altijd een weg. Wat een geluk dat er onlangs gesmoezeld is tussen onzen Eric en de man van het Oude Badhuis hier om de hoek. Met veel plezier ruimen ze daar plek in [...]
Bijbelbabbel – Waar woont God?
Zomaar weer wat mensen rond de tafel samen, verschillend in veel opzichten maar allemaal benieuwd. Want het verhaal gaat verder, dat oude verhaal dat je zomaar in onze tijd herkent. Het verhaal van vandaag doet ons nadenken over: waar kun je God eigenlijk vinden? We wisselen onze ervaringen uit, ieder heeft wel zijn of haar eigen zorgen op dit moment. "Er is precies toch wel iemand boven mijn hoofd", zegt iemand. "Ik heb er lang niet in geloofd, en ik heb het er nog heel moeilijk mee. Maar juist nu ik het weer erg moeilijk heb, ontmoette ik iemand die [...]
Ne goe joenk
Sportnamiddag in Park Spoor Noord. Petanque. De doos met ballensets staat klaar. Een fors gebouwde jongen tuurt erin. "Amai hebt gij die helemaal alleen naar hier gedragen?", vraagt hij mij met een ongelovige blik. Hij heeft geen goesting in petanque, jammert hij. Maar als 't zijne toer is, doet hij toch maar mee. Hij blijkt het goed te kunnen en geraakt steeds meer op dreef. Hij speelt het sportief en moedigt anderen ook aan. Na een uur zijn we allemaal moe, even afkoel-, rook- en waterdrinkpauze. Ik stel hem wat gewone vragen en hij begint te vertellen, over waar hij [...]
Samen op stap
"Ze organiseerden een wandeling", vertelt ze me. "Ik zat daar niet op te wachten, ik ben te voet gevlucht, heb genoeg gestapt in mijn leven. Maar je moet toch wat. Ik kan ook niet op vakantie en ik wil mensen ontmoeten." Ze is hier al tientallen jaren, maar nog altijd zonder papieren en ze kan niet terug. In haar herkomstland was ze universitair docent. We hebben regelmatig gesprekken op niveau. "Een wandeling dus. Door de stad. Ik kreeg er al spijt van. De anderen in de groep wilden andere dingen zien dan ik. Ik kan het niet helpen, ik heb [...]
Voor wie het water aan de lippen staat
Dit had je niet verwacht. Je huis is overstroomd. Je had het nog maar pas zo mooi op orde. Waar moet je beginnen om het gewoon al op te kuisen.Je was al zo moe van dat coronajaar. Van steeds dat op en af. De rek geraakte eruit.Je facturen stegen, je spaarrekening vloeide leeg.Wie je zo liefhad is gestorven, je hebt geen afscheid kunnen nemen.Alles waar je je altijd aan optrok is al zoveel maanden niet meer mogelijk. Knuffels. Plezier. Er even uit kunnen. Niet moeten nadenken bij alles wat je doet.Je relaties staan onder druk. Iedereen loopt gefrustreerd, de [...]
Tweede helft
We kennen elkaar al twintig jaar. Ze is door veel diepten gegaan. Het gaat nu steeds beter met haar. We spreken na maanden nog 's af met elkaar, in het stadspark. Na een rondje wandelen strijken we neer op een bankje. Zij is rustiger geworden, merk ik op; jij ook, zegt ze. Het is goed zo. We kijken naar passanten, luisteren naar het kalmerende gekoer van de duiven. We mijmeren wat hardop, met stiltes ertussen, over wat er allemaal beter gaat. Ze laat zich niet meer zo snel uit het veld slaan, merk ik. "We zitten in de tweede helft", [...]
Ergens bij horen
PSC Open Huis. Werkgroep Verzet-Je en open inloopmoment. Het kan weer in eigen Huis. Coronaproof en toch heel levendig en gezellig. Eerst stevig vergaderen, uitwisselen, over "waar heb je nood aan als je je eenzaam voelt" en over hoe we tegenwoordig vergaderen. Corona en personeelswissels hebben in korte tijd veel verandering teweeggebracht. Hoe blijven we ècht een vereniging waar mensen in armoede het woord voeren en waar we samen vanuit de basis kunnen werken aan armoedebestrijding? Open Huis, daar kun je je gedacht eerlijk uitspreken en er wordt wat mee gedaan. En dan gaat de deur wijd open voor wie [...]
Moeder
Ik kom hem weer tegen in de supermarkt. Dat is al vaker gebeurd. Nu was het efkes geleden. Er is ondertussen wel wat voorgevallen, vertelt hij meteen. Tussen de mayonaise en de maïs in blik praten we bij, hij met zijn mandje, ik met mijn kar. Ik schaam mij opeens voor wat ik daar zomaar in heb liggen. Hij ziet wat ik heb en vraagt hoe die tempeh smaakt. "Als een schoenzool", schater ik mijn schaamte weg. Dan vertelt hij over zijn moeder. Hij heeft haar gesmst dat hij haar haat. Ik merk dat hij zich daar verscheurd over voelt. [...]
Kwartier
Een kwartier. Meer was niet gelukt. Meer was niet nodig. Een kwartiertje, op een zaterdagavond. De verbinding is moeizaam. Tien mensen lukt het om in te loggen, vanuit veel verschillende landen in Europa en van op Lesbos en Samos. Heel verschillende mensen qua leeftijd, herkomst, leefwereld. Er is een nieuwe jongen bij, uit Afghanistan. 14 jaar is hij. Achter hem wappert de tent met het UNHCR-logo erop. Hij spreekt perfect Engels. We stellen ons allemaal aan hem voor. Negen verschillende verhalen. Maar allemaal zijn we ontsteld over en door het Europese anti-vluchtelingenbeleid. Onze harten zijn gehavend. We zoeken elkaar op. [...]
Elkaar weer vinden
Hoe pak je de draad weer op als je elkaar maar zo mondjesmaat hebt kunnen blijven zien? Als corona onder je huid is kunnen kruipen? Als je spontaniteit nu al zo lang letterlijk ingesnoerd is geweest? Als je op jezelf teruggeworpen werd, terwijl je toch al best veel hebt meegemaakt in je leven? Awel, kijk maar 's hier. Gelukkig is er het plein, de zon, wat bomen en banken in een kring. We vinden elkaar weer, telkens een beetje meer, de kring mag nu al iets groter zijn. Ondertussen is er, de laatste paar jaar eigenlijk, zoveel gebeurd, zoveel veranderd. [...]
Morgen begint vandaag
Ergens in Antwerpen-Noord staat een huis. Met een groot raam waardoor je kunt zien wie er is en met een deur die meestal zomaar open gaat. Een huis waar alle jongeren van de buurt welkom zijn. Van welke afkomst, leeftijd of situatie ook. Ook in coronatijd kun je er gewoon effe een vuistje of elleboogje wisselen, en wat grappen, nieuwtjes en voetbalplannen. Maar ook in klein groepje neerploffen en wat chillen, huiswerk doen, en zomaar in gesprek raken. Of iemand apart nemen met je vragen of zorgen van thuis of op school. Dat huis bestaat zo al vele jaren. Sommige [...]
Freestylen
Met vijf waren ze op een gegeven moment. Studenten maatschappelijk werk, psychologische en orthopedagogische begeleiding. Samen vormden ze een veelkleurig, stevig en gepassioneerd team van lerende helpers in onze Woonterp. Helpers altijd standby voor de vier vluchtelingengezinnen die daar wonen. Hun deur op het gelijkvloers stond altijd open, voor kinderen, jongeren, ouders. Hun gsm en mailbox ook. En vooral hun hart. Hun drive om te zoeken, om uit te zoeken, hoe het zit met die verhoogde tegemoetkoming, met die school van dat kind, met hobby's voor hen en mogelijkheden voor de mama's om toch ook nog hun Nederlands te oefenen. [...]
Parabel van kip en ei
Er was eens een kip. Ooit uit een ei. Bedoeld om zelf weer ei voort te brengen. Samen met veel zusjes kip. In een land ver hier vandaan. Haar jeugd liep niet vanzelf. Ze hinkte achterop bij haar zusjes. Ze zag er ook niet uit. Een echt kneusje was ze. Ze was niet de enige. Er waren nog een paar kneusjes zoals zij. Samen kwamen ze terecht in een aparte klas voor kneusjes. Misschien komt er zo toch nog iets uit. Kuikens in de groei. Misschien niet voor eieren in de wieg gelegd. Omscholing dan. Misschien kon ze op een [...]
Thuis in mijn stad
Ramadan. Ik hoor het aan de geluiden van mijn buren, waar onrust en stilte elkaar afwisselen op andere momenten dan gebruikelijk. Ik ruik het 's avonds in de trappenhal. Ik merk het op straat. De gezegende maand, vertellen mijn moslim medemensen mij. Niet één van hen klaagt erover, integendeel. Het is nu het vierde jaar dat ik het van zo dichtbij mag meemaken, ervaren, horen, ruiken, voelen om mij heen. Het doet mij iets. Ik ga meer luisteren naar hun muziek, eet nog aandachtiger. Ramadan verandert de sfeer in dit deel van de stad waar zoveel moslims hun leven hebben. [...]
Weer léven
Lockdown regels en lockdown feestjes, handhavende maatregelen en uitdehandgelopen aprilgrappen, vax en antivax, hoe gepolariseerd ook, achter alles schuilt verlangen om weer te kunnen léven. Om niet voor altijd te hoeven blijven verschuilen. Verlangen om te leven wint het van gevangenschap, in welke vorm dan ook. Leven zoekt een weg. Desnoods door de afsluiting heen. Eigen aan leven is wel dat dat tijd nodig heeft. Tijd ook om weer te kunnen leven. Voorbij de dood, de ademnood, de impasse, de lockdown, de onderdrukking. Dat is niet niks. Alleen leven dat tijd neemt is sterk genoeg om vrij te worden. Want [...]
Quarantaine
Het is van dat. Ik ben in quarantaine. Uit voorzorg. In mijn holleke uit zorg voor anderen. Het coronabeestje varieert ongebreideld op zichzelf als een monstertje in een tekenfilm, het popt venijnig op zonder dat je het doorhebt, het waart bijna ongeremd rond in onze wereld en jaagt ons telkens opnieuw in ons kot, als honden in onze mand, het houdt ons klein en gedeisd. Quarantaine light ofwel heavy, alnaargelang en dat al een jaar lang. Voor veel mensen is hun leven al jaren zo. Doordat ze een chronische aandoening hebben, een immuunziekte, een mobiele of andere inperking, of doordat [...]
Dagelijks
"Wacht, mevrouw, ik zal nog even uw tafel en stoel afkuisen. Ja gaat u maar zitten." "Wat een zalig weer nu. Vanmorgen was het nog koud." "Ik moet straks naar de dokter." "Wat gaat u vanavond eten? Ik puree." "Mijn kindje wordt 's nachts veel wakker." "Ik heb een thermische onderbroek gekregen, ik heb die nu aan." "De Maya's hebben de ondergang van de wereld voorspeld voor 2012, maar dat moest 2021 zijn." - ja echt, zoiets komt er ook tussen. "Europa is kapot, bankroet, einde beschaving." "De Armeense cultuur is al heel oud: 5000 jaar geleden hadden Armeniërs al [...]
On the move
Zojuist weer het wekelijkse gesprek via Zoom met mensen "on the move". Op Lesbos, Samos, het Griekse vasteland. Met mensen vanuit diverse plekken en landen in Europa. Onder het motto: "rehumanising Europe" (van Walk of Shame EU): weer menselijk maken waar ontmenselijking zoveel mensen kapot maakt. Dat kan met tenten, kleren, eten, boeken. Maar vooral met connectie, contact, vriendschap. We hebben elkaar nodig. West-Europeanen vluchtelingen evenzeer als andersom. We zijn in de eerste plaats allemaal mensen, met onmacht, met veerkracht. Al luisterend naar elkaar veren we weer op. Ik voel het zelf elke keer opnieuw. Deze keer spraken we [...]
Wachtkamerfilosofie
Hij komt elke week zijn boodschappen doen in de sociale kruidenier. Al jaren. En nu coronaproof. Dat betekent: wachten op je beurt. Dat wachten is geen straf voor hem; hij doet wat hij altijd deed: een boek uit de leenkast pakken en daar rustig in bladeren. Liefst een atlas of een ander boek over de wijde wereld. Hij wenkt mij. Hij zegt: "Filosofie!" en wijst een zin aan die hij mij hakkelend voorleest: "de aardbodem zit vol met herinneringen aan vervlogen tijden". "Filosofie", zegt hij nog 's. En hij vertelt, over "mijn land", herinneringen, ook recenter, aan de tijd voor [...]
Stuifsneeuw
Het stuift in de Stuivenbergwijk. Koud en bijna onzichtbaar voor het blote oog en voor camera's. Het bedekt wat er speelt. Al die gevels verborgen het toch al. En nu wordt alles genivelleerd. Dat ziet er mooi uit, dat wel, eventjes, voordat het onder vele voeten en verkeer tot een modderbrij wordt herleid. Een brij waarover je zomaar kunt uitglijden en flink onderuit kunt gaan als je niet oppast, als het je duizelt en je geen houvast hebt. Letterlijk, maar ik voel het ook figuurlijk aan. Wat gaat er allemaal in die huizen en appartementen, kamertjes en krotten om. Eerst [...]
Hemelwater – grondwater
Het valt met bakken uit de hemel. Regen regen regen. Het houdt ons nog meer binnen, maakt ons nog troostelozer. Het loopt continu onze straatputten binnen. Misschien is dat niet slecht? Zou deze hoeveelheid ons grondwater weer op peil brengen? En ons zo een nieuwe droogte besparen? Grondwater, daar moet je het van hebben. Nog veel droger is het verarmde Burkina Faso aan de rand van de Sahel. En toch blijkt net daar diep onder de grond een gigantisch waterreservoir verscholen te zitten. Nu dat toevallig aangeboord is, bloeit daar de woestijn en kunnen grootse plannen worden gemaakt. Ooit hebben [...]
Over leven
Overlevers, dat zijn ze. De mensen met wie we elke week in gesprek gaan via Zoom. Hun achtergrondbeelden liegen er niet om. Wapperende tenten die blank staan. Modderpaden buiten in het donker om toch wat ontvangst of privacy te hebben. Al maanden tot een paar jaar is dit hun leefsituatie. Op Lesbos, of op Samos. Andere gesprekspartners haken in van ergens op de migratieroute in Europa: Bulgarije, Serajevo, Italië, België, Nederland. De verhalen doen je stil vallen. Of in stilte woest worden of tranen huilen. Verhalen van flagrante mensenrechtenschendingen, het vertrappelen van zelfs basisvoorzieningen zoals een attest om naar de [...]
Maskers
"Heb jij geen schrik in je werk?", wordt mij soms gevraagd. "Van wat, van wie?", vraag ik dan onnozel. "Wel, van dat volk met wie jij omgaat. Die kunnen toch wel lastig zijn? Of agressief?" "Werken die wel een beetje mee? Houden ze zich wel aan de coronaregels? Luisteren ze wel? Respecteren ze jou wel?" Lastig en agressief, dat komt wel 's voor ja. Vanmiddag nog. Ik was het die niet goed luisterde, vond hij. Tussen elke vijf zinnen in zijn verhaal raakte hij gefrustreerd als ik doorvroeg. "Hoe is het mogelijk dat iemand zo weinig begrijpt. Ik zeg het [...]
Ziek
Er was gisteren niks met mij aan de hand. Tot vlak na mijn avondeten. Dat moet verkeerd gevallen zijn. Hondsmisselijk werd ik. Felle buikpijn. Compleet gevloerd. Slechte nacht. Ik zal u verdere details besparen. En nu is het er allemaal uit en ben ik weer de oude. Heel even maar ondervond ik wat het is om ziek te zijn. Amai, het stelde niet veel voor. En ik wist zelfs wel dat het dat maar ging zijn. Eigenlijk knap van het menselijk lichaam dat het op die manier reageert op wat niet oké is. Dit kon ik dus toch nog positief [...]
Inzoomen
Grote wereldproblemen. Kleine bubbels. Wat kan ik doen. Wat heb ik nodig. Hier tussen mijn muren bijvoorbeeld. Wat heeft die ander nodig. Daar in die natte tent op Lesbos bijvoorbeeld. Zoals de winterkou en de vergetelheid hen overspoelen, zo mij de schaamte en onmacht. De problemen zijn te groot, de kloof is te diep. - Of niet? Inzoomen. Dat heeft deze coronacrisis ons geleerd. Vanuit onze ingekapselde verlammende bubbels inloggen en medemensen aantreffen in gelijke vierkantjes, allemaal gezichten, allemaal even klein of groot. En zo zoeken we dat wekelijkse contact. Iedereen is welkom. We vinden elkaar. Zomaar een open clubje [...]
Lichtpuntjes verzamelen
Hoe is het met jou? Gaat het nog een beetje? Met mij gelukkig wel, ik ben bevoorrecht op veel gebieden. Maar toch. Ik weet niet hoe, maar ergens sluipt er geleidelijkaan een koude downheid onder mijn kleren, een sombere kilte op mijn huid. Ik ben een vrolijk mens, maar ik kan toch de gedachte niet van mij afschudden aan de mensen op Lesbos in de modder, in Libië achter tralies, in Antwerpen op straat, in eenzame rusthuiskamertjes, gevangeniscellen of scheepshutten. Aan de verpleegkundigen op hun tandvlees, studenten vechtend tegen depressie, en nog zoveel verdriet waar ik niet eens van weet. [...]
Nieuwsanker
Vandaag nemen we afscheid van onze beroemdste nieuwslezeres die ons veertig jaar lang "het leven verteld" heeft. Haar naam is overbekend, haar stem onvergetelijk. Het nieuws is enorm veranderd, zegt ze. Het is moeilijker geworden om te achterhalen wat waar is in deze wereld van vluchtigheid en fake. En wie blijft er nog na een verschrikkelijk bericht eventjes stil omdat het zo verschrikkelijk was. Elke week raak ik in contact en soms in gesprek met mensen van over de hele wereld, gewoon op anderhalve coronameter bij mij vandaan, oog in oog. Afkomstig van plaatsen die ik alleen van het nieuws [...]
Niks sukkelaars
Dak- en thuislozen. Elke week mogen we de kerk als onthaalplek voor hen open zetten, hun een beetje rust bieden, een koffie, een wafel, wat fruit, wat extra's, een luisterend oor, hier en daar een telefoontje naar wat hulp, ... We: 't Vlot: een ploeg mensen, vrijgesteld en vrijwillig. Al vele jaren gebeurt dit in de pastorie, sinds corona gaat het door in de kerk. Precaire doelgroep, zo heet dat. Netjes volgens de coronaregels. Als je een tijdje meedraait en op je af laat komen wat er gebeurt, wat voelbaar is, wat zich aandient, dan ga je anders kijken. Wij [...]
Wat heeft het met elkaar te maken?
Een foto uit Burkina Faso. Toiletgebouwtjes van een school waren ingestort, worden hier afgebroken tot onder de fundamenten. Mannen steken samen hun handen uit de mouwen, een jongen staat te kijken en te leren met zijn ogen. Iemand reikt wat aan. Het is het "PSC in het buitenland" in actie. Niet wij van hier, maar zij daar. Wij reiken enkel wat aan, zij doen het. Zij staan in de shitput, om het vlakaf te zeggen. Om van onderaf iets nieuws op te bouwen. Jongeren staan erbij en zien toekomst groeien. Menswaardigheid under construction. Een verhaal van Kip èn Ei. Je [...]
In de buurt
Zoals altijd neem ik niet de lift maar de trappen bij mij in den blok. En zoals vaak passeer ik dan mijn onderbuurvrouw die op de lift staat te wachten. "Da zijt gij, meisje, da hoor ik." Ja, ik ben zo'n beetje de enige die de trappen neem daar. De vorige bewoners hebben meegemaakt dat iemand in dat trappenhuis een fatale val maakte en hebben er schrik van opgedaan. "Mor gaai zait toch ne vinnige!" Haar compliment maakt me warm van binnen, en "meisje" ook. Zoals elke dag word ik opgebeld. In de vorige lockdown belde ik anderen, nu bellen [...]
Wat helpt het?
Zet een kaars voor je raam vannacht. Of een teddybeer. Stuur deze virtuele knuffel naar al je contacten. Hang een laken uit je raam met "dank u wel!" en applaudisseer elke avond voor de zorg. Zijn we daarmee een warmere samenleving geworden? Is dat solidariteit? Wat helpt het als je teddyberen en kaarsvlammetjes enkel van buiten de ramen kunt bekijken, zij het met een "attest van niet-huisvesting" op zak, zodat ze je tenminste niet kunnen beboeten dat je je niet aan de nachtklok houdt? Wat helpt het dat je twee "knuffelcontacten" mag ontvangen als alleenstaande, als je werkelijk alleen staat? [...]
Wat doen wij jullie aan …
Ik zie haar elke week. We hebben al fijne babbels gehad. Wat een lieve vrouw. Wat een uitputtend leven heeft ze. Maar wat is ze zorgzaam. Deze week keek ze me lang aan. Met een bezorgde blik. "Oei", dacht ik, "zie ik er moe uit of ziek?" Ik was me nergens van bewust. Maar de bezorgdheid in haar ogen hield aan. Ze draaide wat om me heen. Alsof ze het niet gezegd kreeg. Maar dan, eindelijk, kwam het eruit. Ze kwam dicht bij me, zo dicht als mag met corona. "Ik vind het zo erg", zei ze zacht. "Wat vind [...]
“Mag ik meedoen?”
Dag van Verzet tegen Armoede. Elk jaar opnieuw worden we wakker geschud door schrijnende cijfers, waarachter alsmaar meer mensen schuilgaan; kinderen ook. De kloof blijft schandalig uitdeinen, tussen mensen met en zonder een (deftige) woonst, met en zonder papieren, met en zonder kansen. Elk jaar geeft de Universiteit van Antwerpen een nieuw jaarboek uit met cijfers over armoede en uitsluiting. Alle 365 dagen van het jaar kun je verhalen beluisteren, filmpjes vinden met getuigenissen, boeken lezen over alle aspecten van het armoedeweb: onderwijs, huisvesting, (on)gezondheid en zorg, tewerkstelling, enz.; buitenkant en binnenkant. Armoede heeft zoveel kanten en lagen. We kunnen [...]
Chapeau
Gesprek met een dakloze. Nee, liever: gesprek met een mens. Even een inkijk in zijn wereld, zijn levensweg, zijn filosofie, zijn bagage. Iedere mens een universum op zich. Elk gesprek een voorrecht, een avontuur, een verrassing, iets wat beklijft en mij verandert. Zo ook deze mens. Zomaar wat flarden. "Geluk is een keuze." "Hoe kunt u dat zeggen? U slaapt al maanden buiten!" "Geluk is een keuze, ongeacht de omstandigheden. Mensen in onze landen hebben vaak alles wat ze maar kunnen wensen - en zijn ze gelukkig?" ... "Ik ben in mijn leven al vaak buitengesmeten, dat doet wel pijn [...]
Eieren uitbroeden
Stel je voor. Twee mensen ontmoeten elkaar op een verregende parking. Elk uit een ander continent, een totaal andere context, elk van een kant van de kloof tussen arm en bevoorrecht. Maar twee mannen met een groot hart en een hoofd vol ervaring en ideeën. De één geeft de ander een lift en dat korte samenzijn zal hen beiden veranderen. Burkina Faso is bitter arm maar ongelooflijk rijk aan veerkracht en inzet. Wat als je uit België enkel maar een goedgerichte injectie moet geven aan middelen en organisatorische adviezen. Dan raakt het ei gelegd, bevrucht en uitgebroed. Kip èn Ei. [...]
Vreemd of vriend
Hij belt me regelmatig op en ik hem. Den Eddie (fictieve naam en enkele feiten ook onherkenbaar gemaakt). Ik ontmoette hem een paar jaar geleden zomaar op een pleintje hier in de Seefhoek, waar we direct in een diep gesprek belandden. Eddie is what you see is what you get. Geen blad voor de mond. Maar een peperkoeken hart waar al heel vaak op getrapt is in zijn 66 jaar. Eddie is nog niet echt oud, maar staat wel stijf van de pijn. Een arbeidsloopbaan van keihard werken, zakken van vijftig kilo en zo, zijn lijf finaal kapot. Maar den [...]
Voor alles een tijd
Eindelijk weer! Na maanden van de lockdown, zomer en eerste voorzichtige periode durfden we het weer aan: Bijbelbabbel in ons eigen Open Huis aan 't Schoolplak. Helaas nog altijd op voorgeschreven afstand. En ieder met een rugzak aan wisselende corona-ervaringen. Zoveel dienstverleningen enkel nog online (ontoegankelijk voor sommigen dus), bijna alle activiteiten opgeschort, eenzaamheid, bezorgdheid, maar ook hier en daar nieuwe contacten in de straat of in den blok. Zo ook nieuwe deelnemers rond deze tafel, die uit grote nood aan uitwisseling nu ook deze stap wilden zetten. We pikten voor de gelegenheid Prediker 3 op. De filosoof van de [...]
Trefpunt, luistercentrum, netwerk en lussen
Elke woensdagmiddag weten we het huis aan de Jakobsmarkt te vinden, als bijtjes een korf. Bezige bijtjes zijn we allemaal, op verschillende plekken in de stad: transitprojecten, voedselbedeling, sociale kruidenier, taallessen, diaconale projecten en parochies, een stagiair, een pastoor op rust, een stadsdominee, zomaar een buurman van een paar straten verderop op zoek naar zinvol vrijwilligerswerk die blijft terugkomen, en natuurlijk de vaste medewerkers. Die mooie korf waar we welkom zijn en elkaar vinden heet De Loodsen. Al decennialang een goede bondgenoot van het PSC. Vroeger gekend als "trefpunt solidariteitspastoraal". Nu ook mede-initiator van een luistercentrum, "Listening Center", een zeer [...]
Elkaar nodig
Corona creëert muren van afstand en angst - maar ik heb jou nodig zoals jij mij om niet te vereenzamen. Regels beperken ons tot bubbels van we weten niet meer hoeveel - maar ik heb jou nodig zoals jij mij om verder te kijken dan mijn neus lang is. Polarisering drijft ons uiteen in wit-zwart, rijk-arm, rechts-links, hard-soft, reëel-idealistisch, machtig-overbodig, ... - maar ik heb jou nodig zoals jij mij om mens te blijven. Onzekerheid gooit ons terug op onze eigen zorgen - maar ik heb jou nodig zoals jij mij om ze samen te dragen. Alleen maar slecht nieuws [...]
Weer naar school!
Wie had gedacht dat kinderen dat zo enthousiast zouden uitroepen! Uit zichzelf, met glimmende oogjes en popelende lijfjes. Het is zo ver: het kan weer, het mag weer. De ergste coronacrisis èn de grote vakantie zijn voorbij. De scholen gaan weer open, met de nodige voorzichtigheid natuurlijk. Eindelijk weer spelen met vriendjes, dingen leren in de klas. Wat heeft corona het voorbije half jaar diep ingegrepen. Maandenlang hebben veel kinderen thuis gezeten. Ze mochten niet naar school, het kon niet, of eventjes heel beperkt. Maandenlang hebben juffen en meesters hun virtuele creativiteit een boost gegeven en hebben (meestal) mama’s voor [...]
Als het breekt
Stel je voor. Je bent alleenstaande moeder uit een land ver van hier. Wat heb je allemaal al meegemaakt. Nu sta je er alleen voor, met je kinderen. Je hebt de taal geleerd. Je verzorgt je. Je houdt je flink voor je schattige kleuterdochtertje. Je draagt een mondmasker, ontsmet je handen, houdt je meisje voortdurend in het oog dat ze niets in haar mond steekt of vuil maakt. Je hebt je fierheid. Mensen zouden het niet vermoeden als ze je op straat tegenkomen, maar je realiteit is dat je wekelijks je boodschappen moet gaan doen in de sociale kruidenier. Aan [...]
Integratie?
"Ik heb een wandeling gedaan, dit weekend", vertelt ze me opeens. Zij wacht op haar beurt voor de sociale kruidenier, ik bied haar ondertussen een tasje koffie aan en vraag hoe het gaat. "Ah?, tof?" vraag ik. Ze weifelt. Dan zoekt ze voorzichtig naar woorden. De wandeling was georganiseerd door een buurtwerking, begrijp ik uit haar verhaal. Die biedt kennelijk allerlei activiteiten aan voor nieuwkomers. Bedoeld om de integratie te bevorderen, merkt ze op. Ze spreekt goed Engels, had in haar door oorlog verscheurde land ooit een gediplomeerde functie in de wetenschap. En heeft haar scherpe geest behouden, ook al [...]
Stadspredikant in coronatijd
Als een dominee (bijna) niet kan voorgaan op zondag en niet meer op huisbezoek mag en alle vergaderingen zijn geannuleerd of via Zoom - wat doe je dan nog zo in coronatijd? Graag neem ik je mee door mijn gemiddelde week. Maandag Filet Divers (sociale kruidenier Bond Zonder Naam). Een schakeltje zijn in een keten van ontvangst van op straat tot in de winkel, en zelf in de onthaalruimte tijdens wachttijd een warm welkom bieden met koffie, thee of water, gesprekjes en gesprekken van koetjes en kalfjes tot ronduit schrijnende levensverhalen. Zo'n honderd klanten op een dag. En daarbij ook [...]
Kansen voor iedereen
Elke maandag, elke woensdag vollen bak. Een lange rij staat aan te schuiven bij BZN Filet Divers, Sociale Kruidenier, onder het motto "kansen voor iedereen". Ook in coronatijd. Ofwel juist dan. Nog meer mensen in de kwetsbaarheid geduwd. Onder de vereiste voorschriften van hygiëne en veiligheid is er een systeem uitgewerkt om deze vaste en bijkomende klanten ordentelijk de kans te geven hun boodschappen te doen. Ouderen, gezinsmoeders, jongeren ook. Mensen uit Vlaamse generatiearmoede, mensen zonder papieren, soms al tien jaar lang. Het is telkens schrikken om daarmee geconfronteerd te worden. Elke maandag en woensdag komen zo'n honderd mensen in [...]
Een veilig vlot
Kan een vlot veilig zijn? Als je leven schipbreuk lijdt en je verloren ronddobbert zonder houvast, wel. Als je je op welke manier dan ook uit de boot voelt vallen, tussen wal en schip. Of als je je, anderszins, in de containerschepen en luxejachten van de maatschappij niet meer voelt of wilt passen, ook. Een vlot, daar kun je ook zo weer van af springen als je wilt. Die veiligheid. Zo kwam er in de Vlotkerk, corona-onthaal voor dak- en thuislozen (en ook na coronatijd hopen we dit nog in de kerk te mogen blijven doen), laatst zomaar iemand binnenwandelen. [...]
“Mijn land Afghanistan”
Wekelijks komt hij met zijn moeder naar de sociale kruidenier. Om te tolken, te helpen de boodschappen dragen. Door corona-voorschriften mag hij niet mee in de winkel. Terwijl hij wacht, komt hij los. Een waterval. Vertel maar, jongen. Ook als ik het niet helemaal begrijp. Dit is het verhaal dat jij meedraagt. "Mijn land was een mooi land. Vroeger kwamen er toeristen. Wij hebben treinen, mooie gebouwen. Alles was goed. De taliban was vroeger ook goed. Maar toen kwamen de Russen. En mensen met ogen zoals Chinezen, hoe heten ze ook alweer. Ze vochten tegen de taliban. Ze namen mijn [...]
Hoe kijk je?
Je antwoord op die vraag maakt veel verschil. Daar kom ik steeds meer achter. Mensen van de straat houden die vraag scherp. Ik sta bij het toilet in de Vlotkerk waar we dak- en thuislozen een onthaal bieden. Beetje oog in het zeil houden. Een gast moet wel erg lang wachten op een andere gast die tijd neemt om zich te wassen. Hinderlijk? Begrijpelijk? Scheelt er iets? Een andere gast gaat binnen en maant hem aan om voort te doen. 'Ik ken hem goed', zegt hij, 'hij zal naar mij luisteren'. Ahmed, heet deze man. (Fictieve naam.) Uit Egypte. 'Hij [...]
Duiven melk je niet
"Nen doavenmelker, dat is hij", verzekert hij mij. "Een huisjesmelker, bedoel je?", vroeg ik toen hij dat de eerste keer zo zei. Maar hij blijft het woord duivenmelker gebruiken, telkens als hij over zijn huisbaas vertelt. "Iemand die van de opbrengst leeft", legt het woordenboek mij uit. Ja zeg, dat is nog netjes gezegd. Opbrengst van een krot waar jij amper je kont kunt keren en dat zodanig lekt en schimmelt dat je met jeukende bultjes rondloopt, waarvoor je je blauw betaalt terwijl die verhuurder het vertikt om zijn kot in orde te brengen. Dat is een duif melken die [...]
Locked down
Sommige mensen hebben levenslang. Niet twee weken en dan weer twee weken met hoop door een dalende curve en gesteund door vele lotgenoten. Nee, levenslang in lockdown. Ze wordt verwekt in een verkrachting. Geen haan die ernaar kraait, want het gebeurt binnen een doodgewoon huwelijk. Sowieso lijkt het een doodgewoon gezin. Papa, mama, zoontje, dochtertje. Geen echtscheiding, geen verslaving, geen slagen of verwondingen. Integendeel. Elke zondag naar de kerk. Vader nine to five job, moeder huisvrouw, kinderen goede punten op school. Niets wat argwaan wekt. De enkelingen die ooit binnen komen ruiken ook geen onraad. Maar haar leven is een [...]
“Ik ben een kind van God.”
Coronatijd. Ons allen is afstand geboden. "Blijf in uw kot." Maar niet iedereen heeft een kot. En dicht bij mensen blijven, dat kan ook echt wel met behoud van veilige afstand. Een kerk opent haar deuren. We hebben mondkapjes en handschoenen aan, iedereen wast gewetensvol de handen. Mensen zonder kot zijn welkom. Hier kunnen ze even komen zitten, want buiten mag dat niet. Tasje koffie, luisterend oor. Met respect voor de veiligheid. "Ik ben een kind van God", zegt hij ferm en zijn ogen boren krachtig in de mijne. "Onderschat mij niet", zegt die blik. Binnen de minuut hebben we [...]
Veiligheid
Lockdown, quarantaine, afstand, voorzorgen, blijf in uw kot, ... Een miniminibeestje heeft ons gigantische economiemachine stilgelegd en ons allemaal naar binnen gejaagd. Corona. Voor de veiligheid alles op slot. Het is nodig om de schade te beperken. De straten zijn verlaten, de pleinen liggen leeg, zelfs de daklozen moeten zich onzichtbaarder maken dan ooit. Zijn we zo wel veilig? Zoveel mogelijk toch. Tegen dit. En àchter dat veiligheidsslot? Hoe gaat het daar met ons? Ik bel mensen op, dat kan nog wel. De eerste week klonk er veel moed, nu begint het te wegen. Het opgesloten gevoel. Het gemis. De [...]
Verbonden door afstand
Corona. Tot voor kort kenden we dit woord enkel als drankje of mooier: als krans rond de zon. Nu besluipt het virus met deze naam de gezondheid van alle wereldbewoners als een onzichtbaar monster. We kunnen het enkel een beetje getemd krijgen door ingrijpende maatregelen. Afstand en hygiëne, daar komt het op neer. En wel drastisch. Onze spontaniteit is in quarantaine. En hier zitten we dan, ieder in ons eigen cirkeltje, corona's van afstand. Bevoorrechten in hun huis, gedupeerden in hun ziekenhuisbed, mensen die toch al onbeschermd leefden achter een nog dikkere onzichtbare muur van stigma door hun omgeving. Daklozen, [...]
Kip èn Ei
Het PSC zet zich al decennialang in voor vluchtelingen. We werken daarbij altijd kort op de bal èn structureel. Vluchtelingenproblemen doen zich voor in ons land, maar beginnen vaak ver weg, bij de oorzaken van migratie. Moeten vluchten is onrecht. Het zou niet moeten zijn dat mensen geen andere mogelijkheid meer zien. Onrecht prikkelt ons. Maar het zijn niet wij die de oplossing hebben. De wereld verbeteren doe je samen. Iets doen aan migratie, dat is een verhaal van kip èn ei. Het bracht ons naar Burkina Faso, het armste land van het armste continent Afrika. Een land rijk aan [...]
God is groot …
Maandag onthaaldag in Filet Divers (sociale kruidenier). De man maakt weer grapjes in het beetje Nederlands dat hij kent. Hij komt uit oorlogsgebied, besef ik. Zijn grapjes zijn op zich al een wonder. Zijn goedmoedigheid, zijn rustige uitstraling. We staan allebei met koffie in de hand. "Zit", gebaart hij mij en we gaan aan een tafeltje zitten voor een babbel. Het gaat goed met hem, "alhamdoelillah", en hij wijst naar boven en legt zijn hand op zijn hart. Wat een mooi gebaar is dat toch. Ik spiegel het en zeg hem na. Hij zegt mij nog iets voor in het [...]
Magnifique
Ze is er weer! Mijn vriendin Magnolia. Eigenlijk was ze er al die tijd al, lente, zomer, herfst en winter, telkens met een ander kleedje aan en op het laatst uitgekleed, weerloos en onopvallend. Maar dat magische moment waarop ik haar weer zie, in haar nieuwe outfit, dat voorteken van de lente in aantocht, maakt me blij. Ze gaat nog stormen moeten doorstaan en misschien ijzige kilte. Maar ze kan het niet laten: ze bloeit! Met armen juichend de lucht in trekt ze mijn aandacht en mijn hart springt op. Ze is vroeg, vertelt iemand mij van buiten de stad. [...]
Ballast (Bijbelbabbel)
Stel, je bent 100 jaar en je leven zit erop - met wie zou je nog een eitje te pellen hebben? Welke rekeningen heb je nog te vereffenen, welke boodschap wil je nalaten? Zo lazen we samen het volgende verhaal in de Bijbel (1 Koningen 2), vol met namen waar je over struikelt en die we zelf weer even moesten opfrissen: over wie gaat het ook alweer? Maar de oude man was niets vergeten. De koning "naar Gods hart" (David) heeft zijn laatste hoofdstuk bereikt. Zijn zoon (Salomo) zit al op de troon. Tijd voor een vader-zoon-gesprek. Vader laat een [...]
En hoe gaget mè aa?
Telefoonbezoekje. Elke dinsdag- en vrijdagnamiddag gaan enkele trouwe vrijwilligers ervoor zitten om mensen die niet veel buiten geraken telefonisch een bezoekje te brengen, met hun stem, met hun luisterend oor. Een heel goed idee vanuit PSC Open Huis, vindt ook de stad. Teveel mensen hebben niemand aan wie ze 's hun verhaal kunnen doen. Maar hoe "bereik" je zulke mensen? Wel, de één kent die mijnheer, een andere heeft een buurvrouw van wie ze gehoord heeft dat haar zoon met Kerst is overleden, ... Zo iemand krijgt het voorstel van telefoonbezoekje, helemaal vrijblijvend en natuurlijk vertrouwelijk. Het mooie van deze [...]
Uitgebrand
Zomaar een huis, een gezin, rook boven hun hoofden en waar rook is is vuur. Buren slaan alarm, vuur slaat om zich heen, het gezin slaat op de vlucht, het huis brandt uit. Het vuur wordt bedwongen, de rook pakt meer tijd en inspanning en adem. Buurtbewoners hopen samen, staan stil en ademloos te kijken. Het dak gaat eraf, brandweer met vereende krachten, alles moet gedoofd. De volgende morgen. De bewoners, waar hebben zij geslapen en konden zij wel slapen, alles kwijt? Hun huis onbewoonbaar, hun thuis in rook op. Wat was de oorzaak, ergens boven hun hoofden? We hebben [...]
Onmacht leren
Elke week zit ik aan je bed, lieve mens. "Gelukkige vrouw". Zo heet je in jouw taal. Wat ik zie en wat ik voel is het tegendeel. Ja, je bent jong en mooi en moeder. Maar je bent ernstig ziek. Dit komt niet meer goed. Je ligt daar maar, al maanden, in dat bed, je gezicht voortdurend in een grimas van pijn. Eten en drinken kun je net genoeg om in leven te blijven, praten kun je enkel met je lippen. En met je ogen. En je handen. Je bent ver van je kinderen vandaan, er is geen man, je [...]
Redder van wat? – Bijbelbabbel Kerst
Maandelijkse Bijbelbabbel Kersteditie: lekkers op tafel, een quizje (nee, Jezus is niet perse op 25 december geboren :-) ), verhalen en een kerstliedje van Willem Vermandere. En te midden daarvan: het eenvoudige kerstverhaal oorspronkelijke versie in de Bijbel. Zonder os en ezel, maar wel met dromen en verwarde harten en moeten vluchten naar een ander land. Met mannen uit het veld die de première kregen en ook vreemdelingen uit een ver land op kraamvisite. Het mooiste van dit moment zijn zoals elke keer de mensen rond de tafel. Gelovig, twijfelend, diverse godsdienstige achtergronden en ervaringen met geloof en instituten, en [...]
Buitengezet
Meedogenloos, die storm, die regen. Wie maar kan, schuilt waar het maar kan. Maar wat als je bent buitengezet, als een stuk grof vuil? Je mag dan ergens diep van binnen misschien zachtaardig zijn als een knuffelbeer, niemand kijkt naar je om. Je zou van minder eelt op je ziel kweken. Dat is het lot van veel mensen met wie ik in gesprek raak. Vandaag ook weer. De verhalen liggen op straat als je ze oppikt en luistert. Vrouwen, weggegooid door hun partner voor een ander. Mensen in armoede die uit frustratie te lastig doen. Werkzoekenden doordat hun supertijdelijk contract [...]
Vrede voor de stad
"Vrede op aarde" ... en ook in Antwerpen. Dat gaan we straks vieren. Oept Schoolplak. Mè soep en ambiance. Zijn we zot? Wereldvreemd? Hebben we dan niet gehoord dat de granaten hier rond onze oren vliegen? En dat er spanningen zijn en onrust? Natuurlijk wel, we zitten er middenin. In een geconcentreerde superdiversiteit, in overbewoning en werkeloosheid, in struggle om een stapje verder te geraken of dit gefrustreerd opgeven, en in een wirwar van huizen, appartementsblokken en voordeuren waar vanalles rommelt en speelt. We zitten er middenin, in een wijk waar mensen je laten oversteken en gemakkelijk babbels doen op [...]
Telefoonbezoekje
Een thermos koffie, een schaal koekjes, een kommeke chips. Een koptelefoon. Een vlotte Antwerpse babbel. Maar vooral twee luisterende oren en veel goesting en een groot hart. Dat heb je nodig. Meer niet, maar ook niet minder. En dat hebben de vrijwilligers in het PSC-Open-Huis-project "Telefoonbezoekje". Vrijwilligers: gewone mensen die zelf ook graag in Open Huis komen. Het project is geboren vanuit de realiteit dat veel mensen er niet geraken, door allerlei omstandigheden aan huis gekluisterd zijn en dus gemakkelijk vereenzamen. Thuis bezoek ontvangen is vaak nog moeilijker. Maar 's gebeld worden, 1 of 2 keer per week, wat kan [...]
Schatten
We gaan bij hen op bezoek, stagiaire Leonie en ik. Bij één gezin treffen we de oudste en de jongste aan, en de mama. We horen weer een aflevering van hun eindeloze verhaal. Ze hebben het niet breed, de vluchtelingengezinnen in onze transitappartementen. Net als veel mensen in ons land komen ze allerlei kafka-toestanden tegen: bizarre regels en beperkingen, administratieve fouten, achterstallige uitbetalingen. En dan die grote dikke muur die wooncrisis heet. Zeker voor grote gezinnen is die muur dik en hard. En ze hebben al veel meegemaakt: oorlog, vluchten, discriminatie in het buurland, nog weer vluchten, altijd maar vreselijk [...]
Een echt Open Huis
Een sombere herfstmorgen. We zijn wat dikker gekleed. Kwalen en pijnen doen zich weer meer voelen. De lampen moeten nog even aan. Maar in PSC Open Huis is het warm, de koffie is lekker en de koekjes en bollekes gaan rond. Samen zitten we rond de tafel als projectenwerkgroep "Verzet-Je". Deze naam is bewust tweeledig. We delen verzetjes met elkaar, die tegelijk een vorm van verzet zijn. We praten er tweewekelijks over. En soms nog wat dieper. Wat vonden we, hoe ging het, wat kon beter en wat betekenen de projecten voor jou? Vandaag kijken we dus terug op een [...]
Aanklacht van een Dwaze Moeder
Mijn kinderen ten prooi aan de roofdieren van deze wereld. Troost me niet, kalmeer me niet. Kom niet af met je verhaal over dat het niet anders kan. Dat kinderen nu eenmaal de vloek moeten wegdragen die machtigen over elkaar uitroepen. Nooit zal ik me neerleggen bij dit primitieve altijd zinloze geweld. Ik weet het, ze zijn dood. Ze hangen. Klaar om verslonden te worden. Door de hyena's van de media, de aasgieren van de pers. Hun beeld gaat de wereld rond als nieuwsitem voor kijkcijfers die nooit lang duren. Ze dienen als propaganda. Maar het zijn mijn kinderen. Ze [...]
Comfortzone
Op weg naar BZN Kansenhuis/Filet Divers, zoals nu wekelijks. Ik ben er graag. Gewoon bij mensen zijn, hun realiteit meemaken, naar hun verhalen luisteren. Ze komen voor de sociale kruidenier, of om op de computer te zoeken naar werk of een woning of andere info, of voor raad, even op de hometrainer, of zomaar om onder de mensen te zijn bij een gratis tasje koffie of thee en een warme glimlach. Het is er altijd een komen en gaan, elke week anders. En voor mij elke keer een confrontatie. Met armoede. Met moeite van bestaan. Met zware rugzakken vol pijn [...]
Hoe hoger de lat, hoe meer eronder valt
Ze zijn eruit. Een Vlaams regeerakkoord. Eerder een pijnlijk dissonant wat mij betreft. De teneur: de lat moet hoger. Voor wie, voor wat? Voor maatregelen ten behoeve van het klimaat? Voor de rijken? Voor bedrijven? voor de regeerders zelf? Nee. Voor hen die toch al de meet zo moeilijk halen. Omdat de lat al hoog lag. Hun polsstok is te kort of te breekbaar. Hun veerkracht te zwaarbeproefd. Hun vangnet of valmat afwezig. Nieuwkomers, langdurig werklozen. De lat moet hoger. Lees: wordt moeilijker te halen. Doelbewust. Het onderwijs. Sociale bescherming. De zorg. Datgene wat verankerd zit in de Rechten van [...]
23 september 2019. Het kleine meisje spreekt de wereldleiders toe. Niet onder de indruk van haar heldenstatus. Wel kapot van de huichelarij. Aan loze beloftes heeft ze geen boodschap. Ze prikt door mooie woorden heen. De wereld, ons huis, staat in brand, en de leiders laten de nieuwe generatie in de steek. Hoe durven ze! Je kunt dit afdoen als hysterie. Zij en de hele wereldwijde miljoenen-tellende klimaatbeweging wordt weggehoond. Maar mensen lijden, mensen gaan dood. Halfslachtige veranderingen voldoen niet meer. Het hele systeem moet op z'n kop. Hier staat een profeet. Ik herken in haar rauwe maar beheerste woede [...]
Dubbel zien
Bijbelbabbel in PSC Open Huis - vervolg. We lezen verder. Over koning David en zijn zoon Absalom. Een zoon die alles inpakt en naar de troon grijpt en een koning die als vader hier onder lijdt. We lezen een lang stuk, zo voelen we steeds beter aan hoe dubbel alles is voor hen allebei. De vader-zoon-relatie die kapot gaat aan het politiek spel tussen machthebber en machtsbeluste rivaal. "Ahnee, toch geen politiek hier hè!" roept iemand uit, "anders ben ik hier weg! Dat geeft alleen maar miserie tussen mensen." En inderdaad, lang verhaal kort: het gaat helemaal mis. De manier [...]
De meeste mensen deugen
Dat is de titel van een boek dat aandacht trekt. Maar dat geloof je toch niet? We horen zoveel vreselijks, door toedoen van mensen. Het voorbije weekend nog werden we opgeschrikt door een "geval van zware verkeersagressie" in Berchem. Het bleek om opzettelijke aanrijding te gaan, gedreven door racisme. Afschuwelijk. Er zijn nog veel voorbeelden te noemen. Het nieuws drijft op de slechtheid van de mens; dat verkoopt. Net als roddel. We worden elke dag ermee vergiftigd. En we laten ons vergiftigen. Maar je kunt ook anders kijken, zegt de boekschrijver Rutger Bregman. Hij heeft het grondig aangepakt, want hij [...]
Met niets verder
Hij zit aan een tafeltje in de onthaalruimte van de sociale kruidenier. Een man van rond de 60, schat ik. Caddy naast zich. Ik ga voorzichtig naar hem toe en stel me voor, en vraag hem of ik bij hem mag komen zitten. "Alles oké" gebaart hij, licht schuddend met zijn hoofd. Ik maak op dat hij niet wil babbelen, maar hij blijft me aankijken en reageert knikkend als ik hem vraag of hij hier voor het eerst is. Ik ga zitten. En dan pas begrijp ik dat hij nauwelijks een woord Nederlands spreekt of verstaat. Enkel "Arab". Hij glimlacht [...]
Vlaggen
We hebben het vlaggen. Of met elkaar aan de stok, zo kun je het ook zeggen. Ruzie over een vlag. Of over twee. De Vlaamse Leeuw, met rode of zwarte tong en klauwen. Alle aandacht lijkt daar naartoe te gaan. Welke lading dekt de vlag? Wat gaat erachter schuil? Of juist niet? Liever daarover twisten dan over de planeet die naar de vaantjes gaat. Liever een urinevlag planten op de kop van wie ons daarop wijst. Vlaggen als tekens van territorium en identiteit worden gemakkelijk misbruikt als wapens van dominantie en intimidatie. Ik ben niet jij. Dit land is van [...]
Het gewone leven
Een paar weken er tussenuit geweest. Op vakantie. Ik weet me bevoorrecht. Juist op vakantie denk ik ook veel na over het leven in Antwerpen-Noord, over migratie, over armoede, over de wereld. Ik blijf het nieuws volgen. Het nieuws blijft mij achtervolgen. Berichten komen binnen. In mijn mailbox, in mijn hoofd en in mijn binnenste. En opiniestukken, en discussies. Er is deze zomer weer veel gebeurd. Vreselijks vaak. En er is ook veel niet gebeurd. De regeringsonderhandelingen bleven lang aanslepen. Dan weer de ene kant op, dan weer de andere. Je houdt je hart vast. Wat wordt er veel gezegd. [...]
Bouwen aan de stad
Antwerpen lag open, de voorbije maanden. Er is hard gewerkt. Soms moest je langs andere wegen om die bouwwerven heen fietsen naar je bestemming. Momenteel krijgen de nieuwe leien steeds meer vorm. Dit zal voor het verkeer op wielen in elk geval een opluchting zijn; of het dat voor het menselijk verkeer zal zijn, is af te wachten. Menselijk verkeer heeft bankjes nodig en bomen en zachte grond. Maar dat alles lijkt eerder af dan toe te nemen. Ik blik terug op een intens werkjaar, met eveneens veel figuurlijke bouwwerven en omleggingen. Ik moest ook figuurlijk soepel nieuwe routes zoeken. [...]
Werelden
Het Kansenhuis (BZN). Mensen zijn welkom. Ik mag bij hen aanschuiven. Ze delen hun verhaal. De één na de ander. En zo kan het dat op één ochtend hele werelden opengaan. Het raakt me. Deze mensen hebben veel meegemaakt. Ze hebben het nog altijd niet gemakkelijk. Toch is hun wereldje niet klein geworden rond hun eigen persoontje. Mijn eerste gesprek is met iemand van Afrika. Hij denkt er voortdurend over na. Hij wil, met alles wat hij kan en weet, iets doen aan wantoestanden, maar botst nog tegen allerlei muren. Heel eerlijk zet hij voor mij uiteen waar zijn continent [...]
Bijbelbabbel – Macht en onmacht
Daar zitten ze dan, rond één tafel. De vrouw, de generaal, de koning en zijn zoon. Uit het millenia-oude verhaal (2 Samuël 14), woord voor woord gelezen, herlezen en verkend, komen ze tevoorschijn, nemen ze plaats, gaan eenvoudige mensen van nu van Antwerpen-Noord even in hun schoenen staan. Allemaal spelers in het spel. Wie is aan zet? De vrouw is getekend door het leven en wijs geworden. 'Hoe moeilijk het ook is', zegt ze tegen de koning, 'probeer u te verzoenen met uw zoon. Dan kunt ge zelf weer voort.' De koning?, hij is zichtbaar moe. Moedeloos geworden, van zijn [...]
Zijn we blind of wa?!
Ja ik ben boos. Op ons allemaal. Want ik geef toe, verblindheid is een algemeen menselijke fout. Je kunt niet altijd alles zien. Maar de pretèntie van wel, die maakt mij woest. De doelbewuste ontkenning. Zeggen dat je (meer dan genoeg volgens jezelf) verantwoordelijkheid neemt, terwijl je vlucht in fake. We maken onszelf zoveel wijs. En we laten onszelf zoveel wijsmaken. Verdomd. Het aantal vluchtelingen wereldwijd stijgt zienderogen. Toch is het aantal asielaanvragen in Europa en in ons eigen land daarbij vergeleken beschamende peanuts. Ahja, daar zorgen we wel voor, met muren, wetten, mensenrechtenschendingen en haat. Armoedecijfers zijn verbijsterend. Toch [...]
Bijbelbabbel – Geweldig
De Bijbel is geweldig. In dubbele betekenis. Vol verhalen over geweld. Zwaar om te verteren. Tegelijk geweldig hoe herkenbaar, actueel en leerrijk. We kijken in de spiegel. In de maandelijkse Bijbelbabbel in PSC Open Huis worstelen we ons door de verhalen over het gezin van koning David - wàt een familiedrama's. Broer verkracht halfzus, broer van broer wreekt halfzus en vermoordt zijn broer, vader rouwt om zijn oudste zoon om vervolgens zich op zijn andere zoon te wreken, om wie hij ook weer zal rouwen. De verkrachte halfzus verdwijnt en verkwijnt onder al dat geweld en taboe. Wel krijgt later [...]
Vastgoed
Het zit muurvast. Potdicht. De woningmarkt. 75% van de huishoudens in België zijn huiseigenaren. Die zitten natuurlijk graag waar ze zitten. Je denkt tien keer na voordat je verkoopt en vaak gebeurt dat door omstandigheden. De andere 25% huurt. Of probeert dat. Ofwel duur omdat de woning aan de kwaliteitseisen voldoet en moet blijven voldoen. Ofwel iets minder in een minder comfortabele woning. Ofwel duur in een slechte woning. Je zult maar jongvolwassen zijn met een onzekere job - en welke is dat niet. Of alleenstaande moeder. Of alleenstaande man, want daar zijn kennelijk ook bedenkingen bij, hoorde ik laatst [...]
Het kan.
Ze doet elk jaar mee. Met uitdelen van brieven van verbondenheid ter gelegenheid van het einde van de ramadan. Een gebaar van christelijke kerken aan moskeegemeenschappen. Ze is al 75 jaar. Een klein dametje, maar met wat een grootse ingesteldheid. Natuurlijk heeft ze allerlei kwalen die bij het ouder worden horen. Maar ze stapt dapper door. Ondertussen, op weg van de ene moskee naar de andere, tussen de appartementsblokken en vervallen huizen, door Antwerpen-Noord, vertelt ze honderduit. Dat ze hier al 40 jaar woont. En ja natuurlijk heeft ze in die tijd veel zien veranderen, veel meegemaakt, al wat je [...]
Paasbest
Wat een blije dag vandaag! Eid al Fitr. In de volksmond bij velen beter bekend als "Suikerfeest". Einde van de ramadan. Afronding van een maand van versobering, bezinning en gezellig samenzijn. Die maand leven mijn medemensen op een ander ritme - en ik dein hier in Antwerpen-Noord een beetje mee. Onthouding en iftars. Flauwte en volharding. Stilte en nachtlawaai. Hoe het is om zelf de ramadan te houden, dat weet ik niet uit ervaring. Maar ik voel elk jaar duidelijker hoeveel het voor mijn buren betekent. De ontlading van al die intensiteit is op zo'n dag als vandaag al even [...]
Turbulente maandag
De dag na de verkiezingen. Het gonst in alle mogelijke gesprekjes en in vele hoofden. Zwarte zondag, noemen sommigen het. Anderen zijn juist blij met de uitslagen. Of cynisch zoals altijd: "het zijn toch allemaal zakkenvullers". Op maandag gaat het leven ondertussen door zoals het is. Wat ze aan de top ook bevechten en beslissen, er moet wel weer huur betaald worden, er is weer geen geld voor de dokter, er is een brief toegekomen met een administratieve fout erin waar je weer achteraan moet gaan, en er moeten kinderen worden opgevoed. En die zorgen komen allemaal samen in de [...]
De rosse Çois en de kroonprins
Bijbelbabbel vervolg. We zijn beland bij nog maar eens een donkere bladzijde. Laatst ging het al over koning David die zich laf vergreep aan de buurvrouw. De appel valt niet ver van de boom. Vandaag vergrijpt Davids oudste zoon zich aan zijn halfzusje. En hoe reageert vader David? Hij wordt boos. En hij doet niets. Het hele gebeuren verdwijnt in de doofpot en zusje verdwijnt in een levenslang isolement. Ja, er staan verkrachtingen in de bijbel. Pfoeh heftig. Wat moet je ermee. 'Mannen in die oude tijden waren allemaal bruten, vrouwen verkrachten was normaal', probeert iemand. Not in my backyard? [...]
Knal – en wat je daarvan leert over de politiek
Knal. Dat zei mijn fiets vanmorgen. Klapband. Net een nieuwe buitenband. Bleek dus brol te zijn. Scheefgetrokken. Gescheurd. Daardoor de binnenband ontploft. Amai, dat klinkt luid in de straat. Te voet door de stad leer je altijd meer dan op de fiets, merk ik. Zeker pech doet nadenken. Het haalt je uit je gewone doen. Eerst ben je ontstemd, dan ga je relativeren en vervolgens zie je nieuwe dingen. Waarom heb ik niet eerder gezien hoevéél verloederde woonsten er in de Handelsstraat zijn? En wat een rust zo 's morgens in de ramadan. En nog zoveel meer. De uitleg die [...]
Alle mensen even belangrijk
Sri Lanka. Extremistische aanslagen. Honderden doden en gewonden. "Er zijn geen Belgen bij", klinkt het geruststellend. De brand in de Notre Dame telt zeven keer het aantal hits op Google. Zijn mensen van een ver land zo onbelangrijk? Pasen. Het feest dat je helpt opstandig zijn. Opstandig over onrecht en miserie. In de volkskapel aan het Schoolplak lezen we samen in de bijbel dat Petrus, die opgehemelde apostel, dat zelf ook heeft moeten leren inzien (Handelingen 10). Jezus is gestorven en opgestaan uit liefde voor iedereen, van alle volken dus. God heeft hem dat expliciet duidelijk moeten maken. "Nu begrijp [...]
Kwastje
Een paar uur bij mensen mogen zijn waar zij zijn. Waar ze gewoon "onder de mensen" willen zijn. Waar ze wachten op hun beurt voor praktische hulp. Of gewoon komen koffie drinken. Ik mag elke mens in de ogen kijken. Ik zie verschillende persoonlijkheden en gevoelens. En vaak ontspint zich een gesprek. Van het weer naar de contacten hier naar vroeger naar het eigen levensverhaal. Dat komt er best vlot achteraan als je goed luistert. Dat levensverhaal ligt als het ware net onder de oppervlakte. En dat is niet vreemd als je je realiseert dat deze mensen door veel omstandigheden [...]
Psalm voor de Goede Week
(Naar psalm 150; een psalm van de stadspredikant op Palmzondag) Halleluja! Loof God in zijn heilige huizen in heel Antwerpen, loof Hem onder zijn grenzenloze hemel, loof Hem om de kracht die hij ons geeft om mens te zijn, loof Hem om zijn oneindige goedheid die ons op de been houdt. Loof Hem met Palmtakken op z'n Kameroenees, loof Hem met Duitse grondigheid, loof Hem met Vlaamse ingetogenheid, loof Hem met Arabische zang. Loof Hem met Witte Donderdag maaltijden, loof Hem met Goede Vrijdag tranen, loof Hem met Stilte als alles verloren lijkt, loof Hem omdat het toch Pasen wordt. [...]
Nog ver van huis?
Regen. Grijsheid. Avond. Station. Haast. Kou. Mensen stappen uit de trein en reppen zich over het perron. Einde werkdag? Moeten ze nog ver voordat ze thuis zijn? Ze gaan schuil onder hun capuchon en in de schemering. Wat gaat er in hen om? Hebben ze iemand die thuis op hen wacht? Doen ze het allemaal ergens voor? Heeft het zin? Vlak achter hen dat contrasterend beeld. Meters street art. Kleur. Huid. Glans. Een hand vol druiven. Ik denk meteen aan het beloofde land. De universele droom dat we ergens naar op weg zijn, naar beter. Waar is dat land van [...]
Samen kom je er wel
Een stad waar ik nieuw ben, een wereld die mij vreemd is. Ik ben er als toerist en dat is een luxe. Ik kom en wandel er een paar dagen rond en vertrek weer. Maar ondertussen kijk ik mijn ogen uit en vraag me vooral steeds af: hoe is het om hier te léven? Om hier geboren te zijn? Op te groeien, je weg in het leven te zoeken? Terwijl de brommertjes mij rond de oren vliegen en ik enkel vreemde taal hoor en zie, terwijl ik overal mensen zie die op hun manier iets van hun leven proberen [...]
Manifestatie
Je kunt er niet meer naast kijken. Er manifesteert zich van alles. Wereldwijd. Bewegingen van protest. Tegen sociaal onrecht, tegen dictaturen, voor vrouwenrechten, voor het klimaat. Manifestaties roepen reacties op. Hevige reacties. Vurige sympathie, maar ook bijtende antipathie. Zolang bewegingen onder de radar blijven, gaan we ons gezapige gangetje. Maar als protest manifest wordt, komt er ook tegenreactie. Onbehagen. Vijandelijkheid zelfs. Wat is dat toch? Als je opkomt voor iets waar je in gelooft, ontmoet je bakken cynisme. Vaak niet op de inhoud maar op de mens. Klimaatjongeren zijn verwende spijbelaars. Zoals ook gelovigen pedofielen en extremisten zouden zijn. Is [...]
Muren hebben oren
Beste buurvrouw, we wonen in dezelfde blok. Één laagje beton scheidt onze levens van elkaar. En stuurse blikken, drukke levens, en vast nog zoveel meer. Jouw leven is anders dan het mijne. Jouw verhaal is anders, jouw cultuur, jouw taal, jouw situatie, allemaal anders. Maar we wonen in dezelfde blok. Op hetzelfde adres. We zien de zon uit dezelfde hoek opkomen en weer ondergaan. Hebben hetzelfde uitzicht, dezelfde buren. En we zijn allebei moeder. Ik hoor je elke dag. Je schelle stem. Alle dagen roep je tegen je kinderen. Van 's morgens vroeg tot 's avonds laat. Dag in dag [...]
Helikopters en vleermuizen
Ik zie ze weer vliegen. Nee, de eerste hóór ik allereerst. De politiehelikopter. Boven deze wijk. Als foerageergebied. Traag draait hij in rondjes. Je voelt je geviseerd. Iedereen die in 2060 woont is gezien. Het geluid is doordringend. Zo lang, zo vaak. Je wordt er gek van. Je ziet ze vliegen. Maar als ik 'm zo zie rondhangen, lijkt hij niet meer dan een stip. Als hij eindelijk verdwijnt, geniet ik van de rustige schemering. En daar zijn ze dan. Vleermuizen. Wendbaar en stil tegelijk. Als een zwijgende dans, zo vlak voor mijn raam. Ze komen gewoon hun maaltje binnenwerken [...]
Op verhaal komen
Wie weet wat ze hebben meegemaakt. En nog meemaken. Gezinnen. Soms lange tijd uiteengerukt geweest en na zenuwslepende rompslomp weer herenigd. Soms samen gevlucht in het bootje, in asielcentra beland, van hot naar her gestuurd en nu in een studioke in 't stad terechtgekomen. Zoveel te regelen, te leren kennen, zoveel wat je niet weet, wat onzeker is. Voor de kinderen doe je het. Voor hen ga je door. Blijf je glimlachen. Maar 's nachts lig je wakker. Over dat kind dat achtergebleven is. Over je broer die vermoord is. Je oude moeder voor wie niemand meer kan zorgen. Over [...]
Seefhoek
Vandaag officieel één jaar stadspredikant. Éen jaar onderdompeling in Antwerpen-Noord en in de wereld die daar op een kluitje zit. In de hoek die niet altijd echt safe is. Seefhoek. Ik kijk uit het raam, zoals elke dag een paar minuten. Ik kijk met aandacht. En ik zie veel. Ik zie steeds meer. Armoede. En menselijk contact. Die twee dingen vallen mij het meest op. Contact in alle toonaarden natuurlijk. Tot ruzies en sirenes toe. Maar ook vriendelijke blikken, high fives en broederlijke omhelzingen. Babbels, vrolijkheid ook. Zodra ik mijn voordeur uit stap ben ik er zelf deel van. In [...]
Hie se
Het is weer zover. Bijbelgroep in Don Bosco. Een koffiezaaltje, een thermos, wa chipkes en koekskes, winterjassen aan de kapstok, samen dicht bijeen als verschillende mensen, iemand nieuw erbij dus we stellen ons aan elkaar voor. En we zijn weer vertrokken. Den Baaibel. Twee verhalen. Vooral dat over Jezus komt binnen. "Amai, as k da zoe lees, wier ik er gère baai gewest." Jezus brengt "goe niefs" aan arme mensen en gevangenen. Dat ze bevrijd zullen worden, en Hij zegt er dan nog bij dat dat vandaag realiteit wordt (Lukas 4). "Wel", haakt een ander daarop in, "dees is just [...]
Kloof
2019. Het lijkt het Jaar van de Kloof te worden. Het water is diep tussen het Verenigd (?) Koninkrijk en Europa. De dissonantie is groot tussen politici en kiezers-belastingbetalers. De globalisatie valt uiteen in concurrerende machtsblokken. De handdrukken tussen potentaten voor de camera blijken fake news als het erop aankomt. De wereld wordt opgedeeld door muren, prikkeldraad, grensbewaking en polarisatie. Migratie doet regeringen vallen en goedbedoelende leiders struikelen. Overal kloven, afgronden en muren tussen idealen en praktische bezwaren. En de gewone mens merkt het allemaal vooral via zijn portemonnee. De één kan na de crisisjaren weer opgelucht ongelimiteerd consumeren, vliegen, [...]
Loslaten
Een foutje in mijn planning: een vergadering aan de zuidrand van de stad gaat nu niet door. Wat doe ik: terug fietsen? Dan schiet mij te binnen dat ik op enkele minuten afstand ben van het rusthuis waar een oud gemeentelid naar toe is verhuisd na mijn vertrek als zijn predikant. De man is bijna een eeuw oud en ik weet dat die verhuis voor hem een grote stap was die hij zo lang mogelijk heeft afgehouden. Maar hij ging hard achteruit... Ik besluit bij hem langs te gaan. Ik tref hem opgewekt en helder aan, in een rolstoel [...]
Waar armen het woord nemen
Ik kom hem tegen op straat. Ik ken hem van PSC Open Huis, een vereniging waar armen het woord nemen. En we treffen elkaar regelmatig in de buurt. We raken aan de babbel. Hij was de dag ervoor in de universiteit. Voor de presentatie van het Jaarboek Armoede en Sociale Uitsluiting. Ik had tot mijn spijt niet kunnen gaan. Nu kan ik hem ernaar vragen. "Och, al jaren hetzelfde hè", zegt hij met de blik van een kenner. Hij is er al heel lang elk jaar bij, bij die presentatie van het Jaarboek. En hij probeert elk jaar in de [...]
Vrijwillige sterren
Ze besluiten. Ze googelen. Ze kiezen. Ze vinden ons. Ze sturen een mailtje. "Kan ik iets voor jullie project betekenen?" Ze komen op gesprek. Ze zitten voor me, één voor één. Jong, iets ouder, man, vrouw, student, in burn-out of een weekdag vrij in hun carrière, ervaren of compleet onbekend, voor korte tijd of onbepaald, met veel talenten of een bepaald specialisme, - altijd benieuwd en graag bereid. En vooral: die open blik. Die treft me keer op keer. Ik vertel, over ons werk, ons project, over de vluchtelingengezinnen. Over wat er allemaal nodig is en fijn zou zijn. Ze vertelt. [...]
Bijbelbabbel – Van verschillende kanten
De Bijbelbabbel is een open activiteit waar iedereen welkom is. Het is juist boeiend om de bijbel te lezen als je verschillend bent. Wat dat betekent hebben we vandaag wel heel bijzonder ervaren. Allereerst is er natuurlijk een groepje mensen dat al jaren deelneemt. Sommigen komen af en toe, een enkeling geraakte er vandaag niet. Een ander wilde wel 's komen kijken en nu kon dat ook voor hem. Hij is moslim. En we hadden overburen te gast, van de bijbelgroep van Don Bosco. Barry leidde ons het verhaal door. Zo zaten we daar samen rond dat oude boek, jong [...]
Present
Ik ben er weer. In 't stad. Even weg geweest. De stilte opgezocht, natuur, een beetje comfort, even alleen zijn. 't Stad kan overweldigend zijn. Al te prikkelend. Ik kan ontsnappen, ik besef het. Maar mijn opdracht en mijn bezieling is: present zijn. Met al mijn zintuigen. Om dat te kunnen, moet je soms even weg gaan. En terug komen. Present. Mijn zintuigen zijn weer aangescherpt. Staan weer helemaal open. En opeens valt me de koude wind op. O winterwind, ben je daar weer? Wat ben je onbarmhartig. Wat ga je veel mensen er weer van langs geven. Op hun [...]
Sjieke dinges
Verhaal van Gerda. In de Bijbelgroep van wijkkapel Don Bosco in volkswijk Antwerpen-Noord. Voor ons op tafel ligt het visioen van Johannes. Over: eindelijk rechtvaardigheid voor mensen die het moeilijk hebben. Ver van ons bed? Gerda vertelt. "Ik was nog kind. We waren arm. Nog bij de goeien, dat wel: we hadden eten en iets om aan te doen en een dak, maar dat was ook al. Het werd moederkesdag. Wij waren met vier kinderen thuis en we legden onze (letterlijk) centjes samen. Daarmee gingen we naar de bloemenwinkel. Maar niet zomaar een gewone bloemenwinkel, maar de sjiekste van [...]
Bijbelbabbel – Het verzet niet opgeven
Internationale Dag van Verzet tegen Armoede. Het is hun dag vandaag. Maar zo ervaren ze het zelf niet meer, deze mensen die al decennia in armoede leven. Na vele jaren protest en verzet, inspraak en empowerment. "Er verandert niets", klinkt het. "De facturen stapelen zich op, het is elke keer iets anders wat moeilijker wordt. En we worden ouder. En moe." Het treft dat net vandaag de bijbel opengaat op 1 Samuël 30. Een verhaal over verzet. Tegen de zoveelste verdrukker. Het clubje dat nog meedoet, wordt zienderogen kleiner. En zelfs boos op hen die afhaken. Nu moeten zij het [...]
Welkom gaat niet vanzelf
Ze zijn nog maar een paar maanden in België. Hij, een man die ik ouder inschat, maar die jonger blijkt te zijn dan ik, zit op de grond "huiswerk" te maken. Hij laat het me zien, na zo korte tijd al verbluffend goed geschreven Nederlands. Hij biedt ons plaats om te zitten, tijd om te vertellen over wat we voor hen willen doen, begroetingen van hemzelf en zijn hele gezin, sterke Syrische koffie en contact met de ogen. In de zijne zie ik verdriet, veel verdriet. Maar ook veel vriendelijkheid. "Dank u", zegt hij steeds. Zijn vrouw komt met [...]
Advocaat
In mijn vorig levenshoofdstuk was ik dominee van de protestantse kerk in Boechout. Daar kwamen elk jaar zo'n tien schoolklassen van de eerste graad middelbaar op "kerkenbezoek". Honderden jonge pubers vol nieuwsgierige vragen. Zo vonden ze het keicool om mijn ambtsgewaad te zien. Een toga. Onmiddellijk herkenden ze dat als het kleed van een advocaat. Als ik hen dan liet raden waarom een domineestoga daar zoveel op lijkt, hoorde ik meermaals het antwoord: "omdat u opkomt voor mensen". Een prachtig antwoord vond ik dat altijd. Nu mag ik dominee zijn in 't stad, onder mensen van wie de rechten vaak [...]
Gute menschen – stop de demonisering
"De demonisering van de ngo's", kopt een krant. Niet alleen belangeloos hardwerkende individuen, maar ook onafhankelijke humanitaire organisaties worden in de media, publieke opinie en heersende politiek compleet naar de andere kant van het morele spectrum geslingerd. Fraude, misbruik, mensensmokkel zouden er geen randverschijnselen maar kernactiviteiten zijn. Als Protestants Sociaal Centrum delen wij misschien wel in die klappen, nu of binnenkort. Je houdt het toch niet voor mogelijk. Hoe transparant kun je nog zijn. Is er dan geen kruid tegen gewassen, tegen het gif van de argwaan en de haat? Er bestaat dan geen goedheid meer. Gutmensch is een scheldwoord. [...]
Waar armen het woord nemen
Mensen in armoede hebben veel te zeggen. Als ze daar de ruimte voor krijgen, verenigen ze zich maar al te graag. In Verenigingen waar Armen het Woord nemen. Vandaag bijvoorbeeld. Zoals elke eerste woensdag van de maand. Open Huis Raad. Een echt open huis, met koffie en koekskes en spraakwater. Geen schijnvertoning, geen nepinspraak. Nee, ze laten zich horen. Ze nemen het woord. Soms met meerderen tegelijk, vol vuur. Sommigen vlotter en luider dan anderen, dat heb je overal. Eén man leidt het geduldig in banen, zoals alle levendige groepen zo iemand nodig hebben. Hij helpt om naar elkaar te [...]
Ga met ons mee op de weg van verlangen
Het kon niet op. Zon, koekjes, ballonnen. Blijde gezichten van papa's, mama's, kinderen, en iedereen die mee ging. Picknick en spelletjesmiddag in Park Spoor Noord. Zomaar een spontaan idee van Mohanad. Want in ACM komen ze maar binnen, al die gezinnen, en hoe ziet hun leven eruit: opgepropt in een kamertje, rugzakken vol ellende, stapels gedoe rond papieren - daar blijft geen ruimte over om te spelen. Kon dat niet eventjes doorbroken worden? Natuurlijk moet dat kunnen! Allerlei mensen helpen spontaan mee: van de kerken en wie maar mee wil doen. Opeens ontmoet je elkaar. En met wat lekkers, en [...]
Het kanon en de mug
Maandelijkse Bijbelbabbel. De bijbel ligt open voor mensen die er vrij mee willen omgaan. We wisselen onze ideeën uit. Voor de één is het een sprookjesboek, voor de ander een spiegel, weer een ander ziet er houvast in, maar het kan ook evengoed vol vraagtekens zitten, net als het leven zelf. Benieuwd zijn we allemaal. Gezond kritisch ook. We lezen verder in een spannende verhalenreeks (1 Samuel 24). Koning-generaal Saul zit arme vlo David weer 's op de hielen. Met een kanon op een mug noemen ze dat. Maar pas op, zo'n minibeestje kan prikken. De koning gaat met zijn [...]
Aandacht
De inwerkperiode is officieel voorbij. Zij die ik opvolg is met pensioen. Nu is het aan mij. Stadspredikant zijn. Wat is dat? En hoe leer je dat? Het is uniek werk op een unieke plek in een unieke organisatie in beweging. In een altijd veranderende ingewikkelde wereld vol rottigheid, pijn en veerkracht. Ik ondervind elke dag hoe ik het leer. Hoe ik het word. Stadspredikant. Door te luisteren. Veel te luisteren. In mij op te nemen. Met al mijn zintuigen en tot in het putteke van mijn ziel. Met mijn volle verstand en al mijn vaardigheden. Te kijken, te ervaren. De plekken. [...]
Zusterschap
Feestje. Een huis vol vrouwen. Muziek. Geklap. Gelach. Tranen van een meisje. Ze neemt afscheid. Een jaar vrijwillige inzet. Ze bloeide open. Haar tranen stromen onophoudelijk. Het jaar zit diep onder haar huid. Muziek. Dans. Vrolijke moves. Gelach. Strelende handen over haar wangen. Thee. Koekjes. Bedrijvigheid. Etensgeuren. Kip, kruiden, olijven. Aan tafel. Muziek. Dessert. Muziek. Geklap. Gelach. Uitdagende moves. Warmte, zweet, ritme. Vraag om stilte, een speech, cadeautjes, tranen. Elke vrouw komt haar omhelzen. Haar naam wordt gescandeerd, geklap, gelach, tranen, warmte. Vrouwen zonder verblijfspapieren hebben een bevoorrecht meisje een onvergetelijk verblijf geschonken.
Binnen blijven
Hittegolf. Baby's en bejaarden moeten binnen blijven. Een omgekeerde harde winter is dat. Dat zijn nu al twee periodes in het jaar van verborgen eenzaamheid. Ze zit aan haar tafel, keukenrol bij de hand, flesje water, speciaal voor mij gekoeld, klaargezet. Ze verwachtte mij. Haar hele verhaal komt eruit. Ze vertelt en vertelt. Waar kan ze anders aan denken heelder dagen. Haar leven lang heeft ze voor anderen gezorgd. Voor haar ouders, voor haar kinderen, haar kleinkinderen, en onlangs is haar man na een ziekbed van jaren overleden. Nu maakt ze de balans op. Dat gebeurt vanzelf. Wie is er [...]
Alle mensen worden broeders
Hoe mensen broeders worden, zie ik gebeuren in de ACM jongerenwerking. Daar kan Europa (met dit zogezegde lijflied) nog wat van leren. Europa met z'n vooroordelen, stekels, prikkeldraad en nog ergere "maatregelen" tegen notabene jongeren als zij. In ACM kunnen ze zo binnenwandelen. Dat doen ze ook. Met een vraag. Een papier. Of zo maar, beetje wifi gebruiken, muziek luisteren, chillen. Verschillende herkomsten, leeftijden en situaties. De één net in België, de ander al jaren hier, de één met papieren, de ander soms al heel lang nog altijd zonder. Ze komen effe uitblazen na een dag school of werk en [...]
Hard
Muziek in de wijk. Het geluid staat hard. De zomer wordt luidruchtig gevierd. Dat lokt buurtbewoners het plein op. Bij alle verschillen en spanningen heb je die behoefte aan zomerplezier dan toch gemeenschappelijk. Een kraampje van 't Café, voor mensen in keiharde armoede, pal naast een kraampje met verse muntthee, van "dat soort mensen dat altijd hun vuilzakken over het balkon smijt en hier komt profiteren". Er vallen harde woorden tussen de luide klanken door. Een man van 60 zonder gebit met een colaatje in zijn hand toont zijn watersigaret die hij in zijn borstzakje mee heeft. Hij is van [...]
Mijn en dijn
Een warme zomerdag. Meerdere afspraken her en der in de stad. Tussenstop op zomaar een pleintje. Een paar bomen, bankjes en een speeltuintje. Ik peuzel mijn lunch op, wat rijstwafels en een flesje drinken, en check mijn berichten. Zacht geluid van gekeuvel dringt tot me door als een liefelijk beekje. Mijn oog valt op de herkomst van de keuvelstemmetjes: een klein jongetje en een klein meisje zittend onder een boom. Dan komen een paar andere kindjes naar me toe. "Mevrouw, heeft u misschien een pleister? Mijn zusje heeft zich pijn gedaan." Ik zie twéé geschaafde knietjes. Gelukkig heb ik [...]
Eerste en tweede klas
Stakingsdag. Een overvolle trein. Mensen zoeken een plaatsje in de eerste klas. Daar zit ik een boek te lezen. Over armoede in België. Een mijnheer met een hondje onder zijn arm komt tegenover mij zitten. Sloeber, heet het hondje. De mijnheer verontschuldigt zich bijna en vraagt zich af of het geen probleem zou zijn dat hij ook in de eerste klas komt zitten. Ik veronderstel van niet. En ik lees verder. Over armoede. Ondertussen denk ik: zie mij hier nu zitten lezen over armoede, uit een boekske. Ik kijk op uit mijn boek en leer meer. De mijnheer zegt dat [...]
Vrouwen ontmoeten vrouwen
Met drie auto's rijden we naar een idyllisch Zeeuws dorpje. Vrouwen van wel tien verschillende nationaliteiten, met en zonder hoofddoek, allemaal even mooi en verwachtingsvol. In de tuin bij de kerk krijgen we koffie, thee, zelfgebakken cake en veel hartelijkheid. We rijden samen verder naar een omgebouwde boerderij waar we een royale lunch genieten. De zon en de rust doen deugd, een vrolijke groepsfoto markeert ons geluksgevoel. Dan verder naar een kruidentuin, opgezet en onderhouden door vrijwilligers. Van kruiden houden we allemaal. We zijn vandaag van de ene verrassing in de andere gevallen. Niet alleen over zoveel warme gastvrijheid, niet [...]
Lot uit de loterij?
Hij zit rustig aan een tafeltje te wachten op zijn beurt. Ogenschijnlijk rustig toch. Ik schuif bij hem aan, ik moet ook even wachten. Ik vraag of hij koffie wil. Hij glimlacht en zegt: "u hebt een wit hart". Hij heeft een afspraak over twintig minuten. Hij woont al twee en een half jaar in België. Eerst in Wallonië, nu sinds zeven maanden in Antwerpen, vertelt hij me in perfect verstaanbaar Nederlands. Hij komt uit een conflictgebied en heeft erkenning gekregen. Nu hoopt hij op gezinshereniging met zijn vrouw en kindjes die nog ginder zijn. Zijn jongste heeft hij daar [...]
Recht op inspraak
Binnenkort gemeenteraadsverkiezingen. Dat wil zeggen: inspraak op lokaal niveau. Over alles waar je elke dag mee te maken hebt. Hoe je woont, waar je terecht kunt, waar je recht op hebt, hoe je vooruit kunt komen. Huisvesting, dienstverlening, onderwijs, cultuur en nog zoveel meer. Daar zou iedereen over moeten kunnen meebeslissen. En dan vooral diegenen die het meest tegen muren en deuren opbotsen, van regels en bureaucratie, van administratie en vooroordeel. Het moet gedaan zijn met achterstelling en stigmatisering. Je hebt meer inspraak dan je misschien denkt. Ieders stem telt. Gebruik maken van je recht op inspraak lukt het beste [...]
Recht op respectvol taalgebruik
Een "illegaal" heeft zich "verschanst" onder een bus en is omgekomen. De buschauffeur zegt wel vaker "problemen te hebben met illegalen" die hij "van de bus moet weghouden". Woorden zijn nooit onschuldig. Ze vervreemden, ze duwen weg. Ze ontmenselijken. En dan bestaat misdaad tegen menselijkheid niet meer. Hoe zou je zelf beschreven willen worden? Hoe voelt het om in een hokje te worden weggezet zonder dat je de kans krijgt om te tonen dat jij bent wie je bent? Het kan anders. Taal kan open laten voor een andere kijk, zelfs als je die niet weet. Taal kan ruimte geven om op verschillende [...]
Onmacht
Onmacht is de grens waar niemand aan wil. Als je jong bent, kan alles. Als je kansen krijgt, krijg je alles voor elkaar. Als je iets heel graag wenst, moét het lukken. Vroeg of laat lukt iets niet en botsen we. Dat gebeurt. Veel mensen blijven in de luchtbel van illusies of in de modder van frustraties voortdoen. En als je kansen genoeg hebt, vind je altijd wel nieuwe levensdoelen. Onmacht is alledaagse realiteit voor veel mensen. Het lukt maar niet om te studeren, een job te vinden, een betaalbaar huis, een goed lief, gezondheid, een beetje normaal geluk. Hoe [...]
Bus naar Syrië
"Bekijk dit maar eens goed", zegt ze. Ze drukt hem een papier in de hand. "En denk erover na." Hij was aan het dollen met een vriend, daar in die kamer van de jongerenwerking die eigenlijk ook bureel is. Waar zij altijd mogen komen rondhangen. Die plek is hun nieuwe huiskamer. Hier kunnen ze even dollen. En ook hulp krijgen. Advies. Over verblijf. Over hun nieuwe bestaan. Zoals de bus, de school. Advies met de glimlach en met warmte. Hoe oud zou hij zijn? 15? 16? Hij spreekt trouwens perfect Nederlands. Ze heeft bustijden voor hem uitgezocht naar een andere [...]
Huisvesting
Wat een mooi woord: huis-vesting. "Een overkoepelende term", legt Wikipedia uit, "... voor alle soorten onderkomens". De geborgenheid gloeit je warm tegemoet. Alleen, niet voor iedereen. Veel huizen zijn geen vestingen meer, maar ruïnes met de grond gelijk. Of ziekmakende krotten. Veel mensen zijn opnieuw op zoek moeten gaan. Iedereen hunkert naar een thuis. Sommigen vinden tijdelijk onder-komen, over-koepeling. Lawaaierig en privacy-loos. Met alle spanningen vandien. Een eigen plekje voor jouw gezin, voor jou alleen? Waar vind je dat? Deuren gaan open of blijven dicht. Meestal het laatste. Zeker voor nieuwkomers en zogezegde onaangepasten. Maar je moet een adres hebben voordat [...]
Een dag uit het leven van een stadspredikant
Vroeg opstaan, maar in alle rust. Computer opstarten, mails. Verder schaven aan een klus: verslag van het voorbije PSC-weekend; al mijn eigen indrukken samenvoegen tot iets wat voor ons allemaal nuttig is om te onthouden. Ontbijtje. Een paar pagina's in de weekendkrant. Een diepe zucht. Afspraak met Ina, zoals elke week. Ik fiets naar haar toe en denk na over wat ik wil bespreken. Ik heb nog altijd veel vragen, waar ze gelukkig helder antwoord op geeft vanuit haar decennia intense ervaring, maar met respect voor mijn positie nu. We praten na over dat PSC-weekend. Hoe ontroerd en dankbaar we [...]
Bijbelbabbel – wie is er nu bang?
"Oeioei", "Amai m'nen frak!" - weer zijn de uitroepen niet van de lucht, als we het vervolg lezen van Saul en David (1Sam.18). Hoe David, de herdersjongen, supergeliefd werd en wat dit met Saul, de machtige koning, deed. De kracht van jaloezie. Slinkse pogingen om die gewone jongen uit te schakelen. Maar de Heer was met de kleine jongen, omdat hij verstandig handelde. De eigen verhalen liggen er vlak naast. Verhalen van zogezegd onbelangrijke mensen zoals David. Waarom jaloers zijn geen zin heeft. Dat je soms ook wel 's chique zou willen kunnen eten, maar zou het dan beter smaken? [...]
Elk kind Spiderman
Een jongen zonder papieren. Dolend door de straten van een grote stad. Zonder naam, zonder gezicht, zonder belang. Toch? Totdat hij een nog kleinere jongen ziet, op het randje van de afgrond, net als hijzelf, bungelend aan de balustrade. Hij aarzelt geen seconde en klimt als een Spiderman vier verdiepingen hoog met gevaar voor eigen leven en redt het kind. Het land is onder de indruk en verschaft hem als beloning lof, aandacht van de president, een medaille en de nationaliteit. Die is binnen. Toch? Jongens zonder papieren. Opgepropt en opgejaagd in een busje. Zonder naam, zonder gezicht, zonder belang. [...]
Harmonieus
Op kraambezoek. Wij westerlingen maken ons zorgen: wat voor cadeautje neem je mee, welke tijd past het best, sorry dat we wat later zijn. We komen binnen en mama en baby slapen rustig verder. De papa en een vriend maken eten klaar. Een typisch gerecht speciaal voor pas bevallen mama's: vol vitamine E, zeggen ze. Mama komt erbij. We krijgen elk een vork en genieten samen van het zachte krachtvoer uit één bord. Baby slaapt nog steeds; wordt niet gestoord omwille van het bezoek. Papa gaat de andere kinderen van school halen. Ze komen rustig binnen, zeggen allemaal dag [...]
Open
Het concert is gedaan. We staan elk met een glas in de hand. Ze vraagt me hoe de nieuwe job bevalt. Kun je het wel gewoon worden daar? tussen die mensen? Kun je het loslaten 's avonds? Pas op, vooral mensen die al generaties lang in armoede leven, zitten vast. Die staan nergens voor open. Dat stoort haar zo, zegt ze. Ik voel boosheid opkomen. Zoveelste keer dat ik dergelijke woorden hoor. Zoveelste confrontatie met negatieve vooroordelen over 'die mensen' tussen wie ik mij thuis voel. Even overweeg ik om de conversatie af te breken met [...]
Daar zijn geen woorden voor
Bijbelbabbel. Busstaking. We zijn met een klein groepje. Zomaar wat vrienden bij elkaar. De Bijbel gaat spontaan open, op teksten die we zo mooi vinden. Dat lange gebed van Jezus voor zijn vrienden in Johannes 17. Die laatste woorden van het Johannesevangelie: dat alle woorden tekort schieten om uit te drukken wat Jezus voor mensen betekent. Daar zijn geen woorden voor. We zijn samen stil van ontroering. Als je geen woorden meer vindt, komen er beelden in je op. Zoals dit héél oude ikoon, het oudste dat gevonden is, uit een ruïne in de Egyptische woestijn, maar bijna modern, zo [...]
Gelijk oversteken
Ze zijn van ver gekomen. En elke dag nog is een inspannende reis, onze wereld in. In hun wereld waren ze geslaagd. Hoge diploma's, boeiende carrières. Maar niet aanvaard. "Van de verkeerde kant", noemt men dat. Die eenzaamheid is een stille moordenaar. Dus hebben ze een oversteek gemaakt. Naar onze samenleving waar die verkeerde kant officieel niet bestaat. Gaan wij hen aanvaarden? Elke dag is voor hen een spannende zoektocht. Ik mag hen bezoeken, in hun mini-appartement. Hun ontvangst is hartverwarmend. De tafel staat vol heerlijkheden. Het kost mij maar een kleine stap om in hun wereld binnen te [...]
Recht op vrijheid in geloof
Geloof krijgt vorm in religie. Religieuze vormen worden vaak bindend. Regels, eisen, spanningen. Geweld, vervolging, oorlog. Meerderheden die minderheden onderdrukken. Wat moet je doen in deze chaos? Vluchten in duidelijkheid zodat je zelf tenminste "weet wie je bent"? Of in niet nadenken? Religie bannen? Ieder mens heeft behoefte aan verbinding en hoop. Dat kan alleen maar in vrijheid. Maar het moet ook vorm krijgen. Vorm die open laat. Symbolisch en praktisch. Alleen zo kan er verbinding zijn en hoop. Vrijheid in je geloof is koorddansen. Evenwicht bewaren in heel veel ruimte. Leren liefhebben. En opkomen voor het recht van iedereen hierop. [...]
En God zag dat het goed was
15 straatbewoners en 15 vrijwilligers, een paar pastores en dominees. Twee aan twee op driedaagse naar Averbode. Buddy's voor elkaar. Zonder pretentie of blabla, zonder gedoe, zonder masker. Samen op zoek naar een veilige haven om jezelf te zijn. Naar vuurtorens die je als lichtpuntjes op weg helpen. Wat brengt dat? Een stukje hemel op aarde. Niets hoeven, kleine stapjes aandurven, zomaar tot gesprekjes komen, ongelooflijk zot kunnen doen, opeens tranen, een knuffel, samen stil worden, iets van je verhaal, een onvermoed talent delen, uit volle borst over het leven zingen. Eén groep worden. Verschillend mogen [...]
Straat rat – street art
Mijn trein staat stil voor een sein voor “de put” van Antwerpen Centraal. Ik zie een meer dan levensgrote rat vlak voor me. Tussen andere street art. Alle tijd om ernaar te kijken, er een foto van te nemen. Street art intrigeert me. Wie zijn de makers, wat zijn hun verhalen erachter? Dit hier is wel heel frappant wat het vaak is: rat art. Je kunt dezelfde letters anders zetten en hetzelfde anders zien. Straatratten genoeg in een stad, zou je zeggen. Je kunt je neus ervoor ophalen. Doen of ze er niet zijn. Ze bewonen de straten, de [...]
χαίρετε
Dit Griekse woord staat tussen woorden uit allerlei andere talen op de voorgevel van een middelbare school midden in 't stad. Ze betekenen allemaal hetzelfde: "Welkom." "Chairete" in het Grieks dus. Dat springt mij in het oog. Als dominee, bekend met de oorspronkelijke talen van de Bijbel, ken ik dat woord in een heel andere betekenis. "Wees blij". Nu moet ik eerlijk zeggen dat ik dat Bijbelse "chairete" niet zo evident vind. Paulus schrijft bijvoorbeeld dat je altijd blij moet zijn. Nu ben ik best vrolijk aangelegd, maar er is ook veel dat mij intens verdrietig maakt en boos. Die [...]
Footloose
Dans is sinds mensenheugenis een manier geweest om je te bevrijden en je bevrijding te vieren. Ook in de bijbel. Vreemd dat er in de westerse en westersgekleurde kerken zo weinig gedanst wordt. Zijn kerkmensen daar dan niet vrij? Ik dompel mij onder in de vrouwenwerking en in de jongerenwerking die uit het PSC zijn voortgekomen. Plekken waar buiten de lijntjes wordt gekleurd, waar mensen ongedwongen kunnen samen zijn buiten kantooruren. Op beide plekken wordt eerst samen gegeten en afgewassen en, opvallend, op beide plekken komt vervolgens spontaan muziek en dans los. Random en chaotisch. Luid en vrij. Uitbundig en [...]
Verzet je
Open Huis is een plek waar mensen in armoede het woord nemen. Elke twee weken zitten ze samen rond de tafel om hun verzetjes te bespreken. Hun verzetjes: vormen van klein verzet. Verzet tegen isolement, tegen depressiviteit, tegen je-laten-gaan. Hoe? Samen. Samen koffie drinken en soep eten, sporten, dansen, cursus volgen, zot doen, elkaar plagen, cultuur meemaken, over de bijbel babbelen, van alles wordt mogelijk. We praten erover: waarom doe je dit, en wat belemmert je? Vanmorgen ging het over pains en gains van sport. Wat voor sport geldt, geldt voor het leven zelf. Niet altijd gemakkelijk vol te houden. [...]
Recht op cultuur
Cultuur is geen sausje. Geen jasje dat je kunt uittrekken om te verwisselen voor een ander. Cultuur zit in alles. Cultuur is alles wat mensen doen en dieren niet, zou je kunnen zeggen. Mensen en dieren doen veel wèl hetzelfde: ademen, eten, wonen, relaties aangaan, spelen, vechten, doodgaan. Maar dat alles is bij mensen gekleurd door gewoontes en manieren om dat eten, wonen, relaties invullen en doodgaan vorm te geven en aan te kunnen. En die gewoontes en manieren zijn ontstaan en ontwikkeld door de tijd, de plek, het gezin en de omgeving waarin ze geboren en opgegroeid zijn. Meestal een mix van [...]
Buddy
Iedereen kan je buddy worden. Iedereen kan voor iedereen een buddy zijn. We gaan naar Averbode. Met ons 35. Vandaag maken we kennis met elkaar. Allerlei mensen. Niemand valt uit de boot. Iedereen heeft het nodig om soms even thuis te komen bij een ander. We krijgen allemaal een metgezel. Mijn buddy leert mij in een gesprekje van vijf minuten al veel bij. Over dakloosheid. Dat dat iedereen kan overkomen. Dat daklozen dus heel verschillend zijn. En vaak in hun rugzak onvermoede talenten en levenswijsheid meedragen. Dank u wel, mijnheer met uw humor en uw verhaal. Ik geniet van de [...]
Handel
Hoe handle je de problemen van de multiculturele samenleving? Hoe kun je je safe voelen in de Seefhoek? Hoe raak je niet het noorden kwijt in Antwerpen-Noord? In iets andere woorden krijg ik veel vragen in deze strekking, als mensen horen dat ik er woon. "Tussen de vreemdelingen", benadrukken ze dan. Vaak in één adem met "overlast, vuil, lawaai, onverzorgd" in het beste geval; in een zucht gevolgd door "geweld, diefstal, drugs, onveiligheid". Ik ben niet blind, niet naïef. Ik hoor en ruik en zie. En ik voel mij veilig en aanvaard en op mijn gemak. Elke dag betrap ik [...]
Thuis
Is er een gevoeliger woord dan dat als je het moet missen? Is er een achtelozer uitgesproken woord dan dat als het vanzelfsprekend voor je is? Thuis. "Hoe laat kom je thuis?" "Ik werk vandaag thuis." Thuis is je uitvalsbasis, je schuilplek, spiegel van jezelf, primaire verbondenheid. Ik kom bij mensen die hun huis hebben moeten verlaten, ver weg, soms plotseling. En die nu in ons land dringend op zoek zijn naar een huis om een nieuw bestaan op te bouwen. Tussen huis en huis ligt een wereld, een kloof, diepe pijn. En vooral veel verlies. In hun transittoestand geven wij hun [...]
Wegwijs
Vind maar 's je weg in onze samenleving; word maar 's wijs uit de regels en procedures. Voor niemand gemakkelijk. Voor sommigen lijken de kanalen eerder doolhoven en worden de drempels precies bergpassen. Je raakt ondergesneeuwd en loopt vast in de vrieskou van de afwijzing die je bestaan lijkt te overheersen. En dan heb je al zoveel achter de rug. Woestijnen en zeeën; getraliede cellen en wachtkamers; geweld en onzekerheid; ziekte en nachtmerries - je rugzak en je hoofd zitten vol en het leven weegt door. Elke volgende stap lijkt op glad ijs of te vergaan in de mist. Dan [...]
Zomer in de Seefhoek
De eerste warme dag van het jaar lokt iedereen naar buiten. Zomer in de Seefhoek? Amai nog ni. Je kunt er niet naast kijken. Al je zintuigen mogen meedoen. Even te voet naar de winkel is genoeg. Twee minuten over het plein. Marokkaanse beatmuziek uit de auto's, luid babbelende groepjes mensen op elke hoek, spelende kinderen, voetballende jochies, kwetterende meisjes, kruidige geuren uit allerlei restaurantjes vandaan, hartelijke gebaren, fruit en groenten in overvloed te koop. De vrolijkheid hangt in de lucht. Is dit de wijk waar zoveel armoede heerst? Huist hier zoveel miserie achter de voordeuren? Vandaag staan de voordeuren [...]
Stilte in de stad
Stille Week. Een week lang zullen er stiltes vallen. En dat in een stad die nooit slaapt, nooit zwijgt, nooit stil valt. In het oog van de storm is de spanning even te snijden, in de luwte laat leed zich voelen als een loden last. Kruispunten wegen door, want zonen en dochters hebben er al te vaak het leven gelaten. God kan ervan meespreken. Het is de week van de stiltes, de wakes, de kruisen, elk huisje heeft er wel één of meer. Deze week zoeken we huisjes met kruisjes op. Deze week houden we op allerlei kruispunten samen onze [...]
Lenig
Daarmee begon het, nu zo'n 40 jaar geleden. Met dit verlangen. Een handvol mensen zag nood. En voelde zich geroepen om die te lenigen. Voedselpakketten. Tweedehands kleding. Menselijk contact. Je moet ergens beginnen. Het PSC ontkiemde en schoot wortel. Het PSC deed veel. Het leek wel dweilen met de kraan open. De nood bleek niet te stelpen. De wereld werd er niet beter op. Niet door te dweilen alleen. Ellende is structureel. Nood is onrecht. Hulp werd verzet. Opstaan. Niet pikken. Daar bovenop springen waar anderen het opgeven. Het PSC bleek een beweging. Uniek. Niet te stuiten. Klein misschien, [...]
Wolkjes en shit
"Hoe was je bevestiging?", vroegen mensen mij. Ze bedoelen de dag, nu twee weken terug, waarop ik in mijn stadspredikantschap bevestigd werd, met een zegen van God, via mensen, in een heerlijke kerkdienst en receptie, een hartverwarmend samenzijn. Ik liep op wolkjes. Wat een feest was het, dit prachtige werk te mogen gaan doen en te ondervinden hoeveel mensen hier ook blij mee zijn. Je kon de hemel bijna aanraken met je vingertoppen. En dan ineens back to earth, de voorbije week, die figuurlijke bom die barstte, hier in den blok. "Wat was dat?", vragen mensen mij. Huiselijk geweld. Een mens [...]
Huiselijk geweld
Muren hebben oren. Scherven brengen ongeluk. Stemmen kunnen breken. Bloed kruipt waar het niet gaan kan. De ramen wenen tranen met tuiten. De barsten worden afgeplakt. De stilte overdag is oorverdovend. Iedereen loopt gespannen. Geweld kruipt in je kleren, angst beklijft tot op het bot. Wanneer begint het weer? Wat gaat er nu weer sneuvelen? Neenee het zal niet meer gebeuren, zeggen ze. De ruit wordt betaald, de zaak is afgehandeld, laat het nu maar zo. Blikken worden vermeden, deuren gaan op slot. Wie is slachtoffer van wie? Of van wat? Word ik mee gezogen in het toedekken of [...]
Recht op vrouw zijn
Internationale Vrouwendag. "Stop seksisme, stop racisme, internationale solidariteit!", zo klinkt het ook door de straten van Antwerpen-Noord. Zoals op vele plaatsen en op vele manieren in de wereld. Vandaag en op allerlei momenten en in allerlei contexten. Ik zie vrouwen met en zonder hoofddoek, met en zonder kansen, vrouwen van allerlei culturen, overtuigingen, standpunten en bekommernissen. Ze scanderen hetzelfde. "My body my choice!", roepen ze er achteraan. (En een enkele man roept mee: "her body her choice". Tof.) Elk van hen zal daarbij aan iets anders denken. Lichamelijke integriteit heeft vele vormen. Maar het gaat om één ding, dat blijkbaar [...]
Koude stad, warme harten
Koude stad, warme harten Straatdodenherdenking 2018 - 35 mensen met namen en een plek in ons hart "Vole vole petite aile Ma douce, mon hirondelle Va t'en loin, va t'en sereine Qu'ici rien ne te retienne Rejoins le ciel et l'éther Laisse-nous laisse la terre Quitte manteau de misère Change d'univers" ... (Celine Dion) Vlieg maar, kranige vogels, laat deze kille aarde maar los, de koude stad, de harde straten die jullie dood zijn geworden. Laat de hemel nu jullie veilige dak worden, warm en omvattend, één en al aanvaarding en welkom. Wij noemen jullie namen, warmen ons [...]
Wie helpt wie eigenlijk?
De moeite om over na te denken: wie helpt wie eigenlijk? Helpers - PopUpGedachte donderdag 1 maart 2017, Rikko Voorberg (lichtjes ingekort) "Ik krijg echt een punthoofd van helpers", zei een gedreven helper van mensen zonder papieren. "Iedereen wil maar helpen, arme mensen helpen. Terwijl het systeem anders moet, dáár moet voor gevochten worden." Georgos op Lesbos zei eerder ook al zoiets. Hij was samen met een priester een spil in de verzorging van duizenden vluchtelingen onderweg van het ene einde van het eiland naar het andere. We dronken koffie en hij riep het uit: stuur geen hulpgoederen, hou je [...]
De armen nabij
"God omarmt ons: "De armen hebt gij altijd bij u", zegt Hij. Het zijn levens-tekens van Zijn Aanwezigheid." (bij 28 februari, uit: De armen nabij; Woorden voor elke dag van het jaar. Vincent Depaul - een 17de eeuwse priester, bekeerd uit een lucratieve carrière tot werken voor de armen).
Wereld in de winkel
's Avonds nog snel even naar de supermarkt. Van een welbekende Nederlandse keten. In de welbekende Offerandestraat. De keten bekend om zijn Nederlandse gehalte. De straat om zijn multiculturele karakter. Samen met een Somalische keur ik de groenten. Onder verbaasde blikken van Afghaanse jongens ga ik voorbij aan het vlees naar de vega-burgers. Naast een Aziatische laat ik mijn ogen gaan over het fruit. Tussen allerlei mensen stel ik vast dat het brood op is. Tegelijk met een Nederlandse jongere kijk ik verlekkerd naar de "toetjes". Bij een meisje met hoofddoek schuif ik aan aan de kassa. Ik heb niet [...]
Iedereen kan een engel zijn
Als je bezig bent met verhuizen, maar op de stoep staat te stuntelen met een loodzwaar en lomp voorwerp dat je nauwelijks opgetild krijgt, zomaar een voorbijganger die je met zijn sterke Afrikaanse armen voorthelpt. Gelukt! Als je iets moet schrijven, maar het uitstelt omdat je de woorden niet vindt, net dan ineens een prachtig tekstje ontvangen van iemand met psychische kwetsbaarheid, die jou daarmee net een hart onder de riem wil steken. Dat is het! Als ik struggel met mijn intredepreek die ik binnenkort moet geven - struggel omdat het zooo moeilijk is om woorden te vinden voor [...]
Ondergronds
Ondergronds Dag jongen, in de ondergrondse gang onder Antwerpen-Centraal, met vlotte tred voor mij uit. Jongen met je rugzak, je te dunne jas in deze vrieskou, je donkere huid, je zwarte krullenbos. Dag jongen, wie zou je zijn? Wat heb jij allemaal in je rugzak zitten? Waar kom je vandaan, waar ga je naartoe? Wat heb je allemaal meegemaakt? Waar is je familie? Nog in Turkije, op een Grieks eiland, gestrand, in een besneeuwde tent, met al hun hoop op jou? Heb je contact met hen? Hoe is je leven nu? Welke last ligt er op jouw smalle [...]
Recht op wonen
Het rommelt in de stad en in het land. Panden branden uit, storten in, rotten langzaam weg, sociale woningen staan leeg, worden ontzegd, regels worden verstrengd maar niet nageleefd, daklozen worden geweerd en geculpabiliseerd. Wat kost dàt de maatschappij niet, aan rampinterventies, veiligheidsgeleuter, onefficiënte hulpverlening en gezondheidszorg bijvoorbeeld. De Universele Verklaring van de Rechten van de Mens artikel 25: "Een ieder heeft recht op een levensstandaard, die hoog genoeg is voor de gezondheid en het welzijn van zichzelf en zijn gezin, waaronder inbegrepen voeding, kleding, huisvesting en geneeskundige verzorging en de noodzakelijke sociale diensten, alsmede het recht op voorziening in [...]
Waarom een stadsdominee?
Ds. Ina Koeman heeft al 21 jaar lang deze vraag beantwoord met al haar inzet. Bekijk maar 's de film over haar werk op de Facebook-pagina. Zegt die niet genoeg? Maar toch.... Vanaf deze maand doet een nieuwe stadsdominee haar intrede; een geschikt moment om opnieuw na te denken over wat een stadsdominee kan betekenen in de 21ste eeuw. In de bijna 40 jaar van haar bestaan heeft het PSC altijd nagedacht over die "P": wat betekent het dat we Protestants zijn? Het is een bewuste keus van het PSC om juist nu ook weer een stadspredikant aan te stellen. De stadspredikant [...]
Ahmed heet ons welkom.
Ahmed heet ons welkom. Ik ben net begonnen als stadspredikant. We komen er wonen, midden in 2060. Verhuizen dus. Er zijn nog wat klussen te doen - dat betekent veel lawaai in ons appartementsblok. Niet echt een toffe binnenkomer voor onze buren. We lopen af en aan, naar boven en naar beneden, om spullen uit onze auto naar boven te brengen. Onze overbuurman van hetzelfde verdiep komt kijken. Een oude Turkse man. We vertellen hem hoe wij heten. Ik heet Ahmed, zegt hij. Hij vraagt met gebaren of hij binnen mag zien, hoe ons appartement eruit ziet. Hij [...]